I-WHO ayiphakamisi isexwayiso semfene emhlabeni wonke, yize incoma ukuthi kukhuliswe ukubhekwa

UMaria Teresa Benitez de LugoLANDELA

I-World Health Organization (WHO) ayizange iphakanyiswe ezingeni eliphezulu lezimo eziphuthumayo zezempilo emhlabeni jikelele futhi okwamanje kukhona ukuqubuka kwegciwane le-monkey elihlasele amazwe angaphezu kuka-5 futhi libike izehlakalo eziwu-3000 zokutheleleka. Kodwa-ke, sincoma ukuthi kukhuliswe ukuqapha ngoba ukuvala isivalo "kulokhu kuvela njalo."

Ngokweziphetho zeKomidi Lezimo Eziphuthumayo le-WHO, elihlangene kusukela ngoLwesine olwedlule eGeneva, ukutheleleka akuyona, okwamanje, ingozi yezempilo emhlabeni wonke, nakuba ososayensi bekhathazekile "ngesilinganiso nesivinini salolu bhubhane olukhona." Idatha enembile kuyo isazonqunywa.

Amalungu ekomiti abika ukuthi izici eziningi zokuqubuka kwamanje azijwayelekile, njengokuvela kwamacala emazweni lapho ukusakazwa kwegciwane lemonkey kwakubhalwe khona ngaphambili.

Futhi, ngoba iningi leziguli ngabesilisa abalala nabantu abasha abangagonyelwanga ingxibongo.

Umuthi wokugomela ingxibongo futhi uvikela inkawu. Nokho, isigameko sokugcina saleli gciwane satholakala e-Afrika ngo-1977, futhi ekuqaleni kuka-1980, i-WHO yamemezela ukuthi leli gciwane selibhujiswe ngokuphelele emhlabeni, okwakungokokuqala ngqa ukuthi isifo esithathelwanayo sikhishwe emhlabeni.

IKomidi Lezimo Eziphuthumayo le-WHO lincoma ukuthi singakwehlisi ukuqapha kwethu futhi siqhubeke nokuqapha ukuvela kwezifo. Futhi, yenza izenzo zokuqapha ezihlelekile, ezingeni lamazwe ngamazwe, ukuhlonza amacala, ukuwahlukanisa futhi uwanikeze ukwelashwa okufanele ukuze uzame ukulawula ukusabalala kwaleli gciwane.

Ngokusho kukaMqondisi-Jikelele we-WHO, uTedros Adhanom Ghebreyesus, igciwane lemonkeypox selineminyaka engamashumi eminyaka lizungeza izwekazi lase-Afrika, kodwa ucwaningo, ukubhekwa kanye nokutshalwa kwezimali akunakwa. "Lesi simo kumele sishintshe kukho kokubili inkawu nezinye izifo ezinganakiwe ezikhona emazweni ampofu."

"Okwenza lokhu kubilisa kukhathaze ikakhulukazi ukusabalala kwakho okusheshayo nokuqhubekayo kanye nasemazweni amasha nasezifundeni, okwandisa ubungozi bokutheleleka okulandelanayo phakathi kwabantu abasengozini enkulu njengabantu abangenawo amandla omzimba, abesifazane abakhulelwe nezingane," kusho uTedros.