Trudno to usłyszeć jako konfrontacyjne, ale myślę, że nie da się tego usłyszeć po żywym życiu z pandemią Covid-19. Podczas gdy Afryka próbuje opracować własną szczepionkę przeciwko SARSCoV2, najbogatsze kraje zgromadziły wystarczającą niszczycielską moc, aby unicestwić wszystkie żywe istoty, które przeszły przez tę planetę sto razy.
Ta pandemia doprowadziła nas wszystkich do granic możliwości, zakwestionowała nas jako jednostki, zburzyła wszystkie nasze fundamenty i pokazała, że zdrowie na świecie to coś więcej niż utopijna koncepcja. W przypadku naszego kraju, który szczycił się jednym z najlepszych systemów opieki zdrowotnej na świecie, pandemia pokazała wszystkie szwy.
Odkryliśmy, że nasz system opieki zdrowotnej jest kruchy i że jeśli nie będziemy odpowiednio przygotowani, grozi nam pandemia.
Musiałam opuścić szpital w Stanach Zjednoczonych na trzy lata, aby móc specjalizować się w chorobach zakaźnych, bo paradoksalnie w Hiszpanii tego nie ma. Słowo, którego tam często używają i które chodzi mi po głowie od zakończenia pierwszej fali, to przygotowanie. Jego dosłowne tłumaczenie to przygotowanie. Jednak w odniesieniu do pandemii byłby to zestaw działań opartych na tym, co się wydarzyło, wprowadzonych w celu uniknięcia negatywnych skutków, które mogą pojawić się w przyszłej pandemii. Kiedy pokonaliśmy każdą falę, skupialiśmy się na cięciu zastosowanych środków, myśląc, że najgorsze już za nami. A my ciągle zapominaliśmy o prawdziwych przygotowaniach do kolejnej fali. W tej chwili stoimy przed wyraźnym punktem zwrotnym, mimo że nadal nie rozprowadzamy szczepionek w sposób sprawiedliwy.
Myślę, że wszyscy mamy wiele potrzeb. Między innymi powinniśmy już pracować nad: wzmocnieniem podstawowej opieki zdrowotnej, poprawą infrastruktury szpitalnej, planowaniem posiadania szpitali pandemicznych, lepszym wyposażeniem naszych oddziałów intensywnej terapii, przeszkoleniem wystarczającej liczby personelu medycznego, aby dostosować go do ewentualnych potrzeb, poprawą warunków pracy w zakresie zdrowia osobistego, pracą nad pokoleniowym zmian, bez wahania inwestując w badania i myśląc o tworzeniu niezbędnych specjalizacji, takich jak pilna opieka i choroby zakaźne.
Malaria zabijała milion ludzi rocznie. Gruźlica istnieje od tysięcy lat i nadal jest szeroko rozpowszechniona w wielu regionach świata. Obecnie nie mamy skutecznego leczenia wirusa Ebola. Czarna śmierć spadła na Europę z Indii w 1348 roku, zabijając ponad 25 milionów ludzi. W 1.000 r. wirus grypy A zainfekował 1918 miliard ludzi. Jednak choroby zakaźne nie należą do przeszłości. Około 20% pacjentów przyjmowanych do nowych szpitali (z wyłączeniem Covid-19) robi to z powodu infekcji, a u 10% pacjentów przyjętych z innych powodów dojdzie do infekcji w trakcie przyjęcia.
Ponadto w ostatnich latach zauważalny jest wyraźny wzrost liczby innych infekcji. Te związane z urządzeniami biomedycznymi (protezy, cewniki,…), zmęczone pacjentami onkologicznymi poddawanymi zabiegom tłumiącym ich immunosupresję, tymi, które występują u pacjentów po przeszczepach, chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym AIDS, importowanymi w wyniku podróży międzynarodowych, lub pojawiające się i zaniedbane choroby. Podobnie nadużywanie antybiotyków doprowadziło do tego, że infekcje te są wywoływane przez coraz bardziej oporne mikroorganizmy i na tym prawdopodobnie polega ich leczenie.
Choroby zakaźne stanowią obszar wiedzy przekrojowej, który obejmuje opiekę podstawową, stany nagłe, hospitalizację medyczno-chirurgiczną oraz OIOM. W Hiszpanii jednostki chorób zakaźnych obchodzą stulecie, a ich specjaliści gwarantują wysoką jakość opieki i badań. Paradoksalnie Hiszpania jest jedynym krajem w Unii Europejskiej, który nie posiada uregulowanego systemu szkoleń w zakresie chorób zakaźnych. Utworzenie tej specjalności jest kluczowe, jeśli konieczne jest utrzymanie wysokiej jakości opieki i odpowiednie zarządzanie zmianą pokoleniową. Jeśli chcemy być przygotowani na przyszłość, jasne jest, że czas potrzebny na stworzenie specjalności w zakresie chorób zakaźnych jest czasem straconym.
* Dr Jose Luis del Pozo León jest dyrektorem Służby Chorób Zakaźnych i dyrektorem Służby Mikrobiologii Klinicznej Uniwersytetu Nawarry w Pampelunie
