SIGUE
Tal día coma hoxe, hai 210 anos, España promulgou a súa primeira Constitución. O Estatuto de Baiona fora un mapa concedido, non se produciu en España e moito menos xurdiu da nación española. A pesar dos brevísimos períodos nos que estivo vixente, a luz de Pepa aínda nos alumea. Aí irrompeu na historia a nosa nación, escoitada como pobo soberano, a través do seu memorable Artigo Primeiro: “A Nación Española é o encontro de todos os españois dos dous Hemisferios”.
Os procesos de emancipación foron decimándoa ata o gran desastre de 1898, cuxa amargura arrastrará a xeracións de intelectuais. A primeira derrogación de Pepa chegou en 1814 da man do rei felón. As propias emancipacións
Tería sido posible sen a bajeza de Carlos IV e Fernando VII, culpables dun baleiro de poder que só o pobo remediaba enfrontándose ás tropas de Napoleón. Das 'xuntas' coas que se encheu o baleiro, estendidas a América, xurdirían novas potencias que os crioulos xa non abandonarían. Si, os criollos; Os indíxenas españois non foron precisamente os impulsivos dos independentistas.
Choveu moito. España xa non está nos dous hemisferios, non existe por debaixo do ecuador. Se tomamos como liña divisoria o meridiano, seguimos no mesmo hemisferio occidental, ocupando unha dimensión considerable, a corenta parte do que eramos como Imperio. Tamén somos Occidente noutro sentido, máis interesante: temos unha democracia liberal. O principal garante de que sigamos así é a nosa pertenza á Unión Europea máis que a nosa vontade. Non parecemos hoxe tan decididos a defender as liberdades como a xeración que as introduciu.
Non só aquí están as forzas que empuxan a democracia liberal cara a formas deturpadas, cara á autocracia, cara á difuminación dos trazos definitorios do Estado democrático de Dereito: a división de poderes, a igualdade ante a lei. O abandono gradual do principio de igualdade liberal na procura dun "principio de equidade" que se traduce na práctica en infinitas discriminacións "positivas" pode considerarse un fenómeno occidental. Cada un deles discrimina negativamente aos que non pertencen a tal ou cal grupo identitario. Quizais convén lembrar aquí o problema do feminismo da cuarta onda, que se está impondo ao feminismo de resultados. O novo feminismo borrará ás mulleres na mesma medida que avanza a autodeterminación de xénero. Quizais tamén convén subliñar, como tantas veces, o obvio: as mulleres non pertencen como tal a ningún grupo minoritario, xa que adoitan ser a metade de calquera poboación grande. Cousas da lei dos grandes números. Non inclúo polo tanto, se é preciso aclaralo, as verdadeiras políticas feministas entre as formas de discriminación positiva dos colectivos identitarios. Nas fórmulas intelixentes de conciliación atópase a solución aos problemas que alí quedaron unha vez que a igualdade ante a lei foi un feito, e tamén unha vez que tal principio incorporou a aplicación de políticas de igualdade de oportunidades.
Hai que insistir: non é un fenómeno puramente español, nin de lonxe, a ocultación do clásico principio de igualdade para convertelo nun principio de equidade, entendido como discriminación sistemática para corrixir prexuízos. Algo incompatible coa igualdade liberal, como saben mellor que ninguén os teóricos das causas identitarias. Por desgraza, España si destaca noutra forma de liquidación da democracia: o establecemento de diferentes estatutos para distintos territorios. Para empregar a fórmula expresiva e correcta, estase a consolidar en España a 'cidadanía de primeira, segunda e terceira'. Cal tes?
Depende da intensidade coa que a súa comunidade explotou politicamente as súas peculiaridades. Ou como está a tratar os que teñen como lingua materna o castelán se hai outra lingua oficial. De feito, erradican o castelán do espazo público sexa cal sexa a situación. Sempre baixo a escusa de que a lingua oficial minorizada é "a súa". Inadecuado é polo tanto maioritario e común. Si, Feijóo tamén practicou esa discriminación.
Non te enganes demasiado sobre as posibilidades de endereitar a situación. Como un disco rabuñado, os distintos nacionalismos periféricos (recoñezan ou non como tales) insisten en que protexen a lingua propia, e brandan a excelente saúde do castelán ou do castelán. Non importa, moitas veces lémbraselles que os gobernos non están aquí para exercer a enxeñería social senón para xestionar os asuntos públicos. Por moito que se insista en que os dereitos son dos cidadáns, non das linguas, argumento co que calquera demócrata debe ser sensible. Si, o castelán fálano case seiscentos millóns de persoas e a súa saúde é envexable. Pero o estudante de Cataluña non ten, na práctica, ningún dereito a estudar na súa lingua. A única asiste en teoría: a cuarta parte das horas lectivas debe impartirse en castelán. O respecto ou non a esa resolución discreta do Tribunal Constitucional será un bo indicador do momento de distorsión da democracia no que nos atopamos.
“A soberanía reside en gran medida na Nación [é dicir, na ‘reunión de todos os españois’] (Artigo Terceiro da Constitución de 1812). "A soberanía nacional reside no pobo español". (Artigo 1.2 da Constitución de 1978). Máis que herdeiros de Cádiz, somos o mesmo pobo 210 anos despois, xa que o suxeito soberano é idéntico. Fagámonos dignos diso. ¡Viva Peppa!
