Isimangaliso esingalindelekile esavimbela 'ukubhidlika okuyinhlekelele' kwentaba-mlilo yaseLa Palma ochwepheshe ababeyesaba

Ngokuvuswa kwentaba-mlilo yaseLa Palma, yavuselela ukwesaba okudala, okuye kwahambisana nama-palmeros amashumi eminyaka. Ingabe i-volcanic edifice yase-Cumbre Vieja izinzile? Ingabe uhlangothi olusenyakatho yesiqhingi lungabhidlika? Ochwepheshe besaba "ukuwa okuyinhlekelele" kwengxenye yesigaxa, okungazange kwenzeke. Imifantu yezinsuku zokugcina zomsebenzi yayingaba ukhiye owagwema le nhlekelele.

Ukuzinza kwehlangothi elingasentshonalanga yesiqhingi kuhlolisiswe amashumi eminyaka, ngokuhlolwa okuhlanganisa amandla okucekela phansi alinganiselwe lokhu kudilika komhlaba okungaba nawo: I-tsunami enkulu ezowela i-Atlantic. Ochwepheshe bakucacisile lokhu kukhathazeka emphakathini ekushicilelweni kwakamuva ngabacwaningi uMercedes Ferrer, Umcwaningi Omkhulu e-IGME-CSIC, kanye noLuís González de Vallejo, UProfesa Ohloniphekile e-Complutense University of Madrid (UCM) kanye nomqondisi wendawo ye-Volcanic Risks I-Volcanological Institute of the Canary Islands (Involcán) kumagazini ohlonishwayo 'Isayensi', ikuqinisekisile ukuthi isakhiwo saseCumbre Vieja sizinzile ngokuhamba kwesikhathi.

Lesi sakhiwo siqinile esikalini esiningi sabantu, okusho ukuthi sizosinda ezihlahleni zesundu zamanje, kungakhathaliseki ukuthi yiziphi izici zesakhiwo sentaba-mlilo ezihlobene nokuqhuma kwakamuva kwe-Cumbre Vieja ngo-2021, okuvuse lokhu kusongela komlando, baye basho.

Ngokuqhuma kwentabamlilo engenanombolo e-Cumbre Vieja, ithuba lokuwa ingxenye latshalwa, 'ukubhidlika' kwengxenye yekhoni okungazange kwenzeke ngesilinganiso esikhulu. Ukuqhuma, okwaqala ngoSepthemba 19, 2021 futhi kwaphela ngemva kwezinsuku ezingu-85 namahora angu-8, kwaba ukuqhuma okukhulu nokubi kakhulu eLa Palma. Ngama-cubic metres angaphezu kwezigidi ezingu-200 ze-lava kanye nenkomba yokuqhuma ye-VEI3, bacisha ama-alamu, njengoba ososayensi bekhumbula ephephabhukwini elithi 'Science'.

Ngomhla zi-3, 8 kanye no-23 Okthoba 2021, ingxenye yekhoni yabhidlika, kwadala imizila emisha egelezayo kanye namabhulokhi ashintshashintshayo osayizi wezakhiwo ezinezitezi ezintathu ezehla ngemithambeka. Umqondo wokuwa okuvamile wahlanjululwa esiqhingini.

Njengoba kuchaziwe ephepheni lesayensi, umbuzo obalulekile wocwaningo usasele ukuthi kungani lokhu kuqhuma kungazange kudale ukubhidlika okuyinhlekelele kohlangothi lwentaba-mlilo, njengoba mhlawumbe bekulindelekile. Impendulo ingase ixhunywe, inezici zayo ezihlukene ze-volcanic-tectonic futhi, ikakhulukazi, "inesimiso esingavamile sokuqhekeka okwakuvikelwe ngesikhathi sesigaba sokugcina sokuqhuma".

Le mifantu yabonwa umphakathi, ngenxa yokuqapha kanye nolwazi olwabiwa usuku nosuku izazi zokuzamazama komhlaba, izazi zokwakheka komhlaba kanye nezazi zentaba-mlilo phansi. Umqondisi we-IGN, uMaría José Blanco, njengozakwabo uCarmen López kanye noStavros Meletlidis bafunde encwadini yakhe yezenzakalo ze-Pevolca ukuthi "ubone ukuwa kwe-cone" futhi ngaphambi kokuvela kwemifantu bacela ukuzola, belindele ukuthi ukuqaphela lokho kube maqondana nengaphakathi lekhoni, futhi kungabi ngenye indlela nxazonke.

Imifantu kanye nokuqhekeka kwabhaliswa ezinsukwini zokugcina zentaba-mlilo, ekuqaleni kukaDisemba. Ngaleso sikhathi, umqondisi we-Central Geophysical Observatory ye-National Geographic Institute (IGN) wabika ekomidini lesayensi le-Pevolca (Canary Islands Volcanic Emergency Plan (Pevolca), uCarmen López, wachaza ukuthi bangavela futhi babangele ukudilika komhlaba nokuwa ngaphakathi. i-Crater Okusho ukuthi, ngomphumela wendawo ongeke kulimaze ukuzinza kwesakhiwo sentaba-mlilo, ngoba avele kuphela endaweni engenhla yomkhakha osenyakatho-mpumalanga wesakhiwo esikhulu.

I-cone yesibili yentaba-mlilo yaseLa Palma inezithombo eziningana esakhiweni sayo engxenyeni esenyakatho-mpumalanga. pic.twitter.com/DJL6fUTtZF

— 🏳️‍🌈Rubén López 🇪🇸 (@rubenlodi) Disemba 6, 2021

Ngenxa yomzamo omuhle wokuqapha, lokhu kuqhuma kuzovumela ukuhlolwa kohlu olubanzi lwemibono yesayensi, kusukela ekubalulekeni kwe-supercycle engenzeka yeminyaka engu-436 yokuqhuma kwesikhathi esinciphayo kuya ekusetshenzisweni kokubhekwa kwendawo ukuze kuqondwe ukuthi i-magma igcinwa futhi ifuduke kanjani. ukubola kwe-mantle engenhla enwebekayo kanye nesistimu ye-magmatic ye-crustal. Lezi zinhlobo zolwazi lwe-magmatic kanye nentaba-mlilo zizoguqula ukuhlolwa kwengozi yokuqhuma kwentaba-mlilo kanye nokuhlelwa kwesikhathi eside.

Ingxenye yalolu lwazi olubalulekile idluliselwe amaqembu e-Involcán esiqhingini saseSão Jorge e-Azores (Portugal), eya esiqhingini ukuze asize ukuqapha nokulandelela umsebenzi lapho ebhekene nokwenzeka kokuqhuma okuseduze,