Iliza lesithandathu liphinda kabini ukufa komkhuhlane ngaphambi kobhubhane

luis canoLANDELAuAndrea munozLANDELA

Ukubhubha kwe-coronavirus kumalunga ne-100.000 yokusweleka eSpain ebhaliswe ngokusemthethweni liSebe lezeMpilo. Iliza lesithandathu ukuza kuthi ga ngoku longeze elinye lamawaka alishumi elinanye abhubhileyo, ngentlekele kaJanuwari enabantu abangaphezu kwamawaka amahlanu ababhubhileyo kwinyanga enye, inani elingazange libonwe ukusukela kwiliza lesithathu elibhubhileyo ebusika kulo nyaka uphelileyo. Kwiinyanga ezintathu, nangona kunjalo, kukho usulelo oluninzi kunayo yonke indawo yokutyela yobhubhane. Intsholongwane ibethe ngamandla kodwa yenze umonakalo omncinci kubantu abaninzi abagonyiweyo.

Inani elisezantsi lokufa eli liza xa kuthelekiswa nangaphambili, nangona inani eliphezulu kakhulu losulelo, ukhuthaze uRhulumente ukuba abhengeze 'umkhuhlane' olandelayo we-coronavirus; oko kukuthi, ukuhlalisana kunye ne-Covid-19 njengenye intsholongwane yokuphefumla.

Inani lemisebenzi kwi-wave yesithandathu, nangona kunjalo, lisengaphezulu kwesikhalazo esiqhelekileyo. Amawaka alishumi abhubhileyo ukuza kuthi ga ngoku ngaphantsi kweenyanga ezintathu adlula lawo exesha lomkhuhlane elipheleleyo leminyaka engaphambi kobhubhane. Ngexesha lika-2019-2020, kuqikelelwa ukuba ngama-3900 abantu ababhubhileyo ngenxa yomkhuhlane; kwaye ngo-2018-2019, ukufa kwe-6.300, ngokwezibalo ezivela kwiZiko leSizwe le-Epidemiology (CNE) kunye neCarlos III Health Institute (ISCIII).

I-wave yesithandathu ye-coronavirus sele yongeze imisebenzi emininzi njengeyesine neyesihlanu kunye, entwasahlobo nasehlotyeni kunyaka ophelileyo ngokulandelelanayo. Kwiinyanga ezintathu ezidlulileyo kuye kwasweleka abantu abaninzi njengeenyanga ezisibhozo ezidlulileyo, phakathi kuka-Epreli noNovemba, ngokwedatha ye-ISCIII. I-wave yangoku ayikayivali ibhalansi, kuba izaziso zibhaliswe ngokulibaziseka, ngakumbi imihla yamva nje, kwaye kukho iintsuku ezinokufa okungaphezulu kwama-200.

Ukulinganisa ukwenza, inani lokufa kwabantu abavela kwi-Covid eSpain liphezulu kakhulu kunamanani asemthethweni avela kwinkonzo. Ngokolwazi oluhlaziyiweyo oluvela kwiZiko leSizwe loBalo-manani (INE) ngokusweleka, ngo-2020 kunye no-2021 ukufa okungaphezulu kwe-122.000 eSpain kudlule ukubhubha kwe-89.412 xa kuthelekiswa nokufa kwe-XNUMX okuxelwe yiMpilo ngonyaka.

Ukuba idatha yokufa ngoku ifana kakhulu neyokwenene kunamaza okuqala entsholongwane, into ephelise ukuba yinani losulelo. Ngapha koko, iingcali zicebise ngokunqongophala kwedatha yokwenyani malunga nosulelo ukwenza izigqibo ezichanekileyo kwaye uye kwicala 'lomkhuhlane' ekudala ulindelwe. Kule nto, iphakamisa ukuhlaziya izifundo ze-seroprevalence ezishiywe yiMpilo emva kokuvela kwe-Ómicron.

“Sisilele kwisigaba sokugqibela”

"Ngexesha lamaza amahlanu adlulileyo, into eyisileleyo ibe sisigaba sokugqibela, sigxile kuphela kumanyathelo okunciphisa: iimaski, umthamo ... Nangona kunjalo, ngoku sinoxinzelelo oluncinci lwezempilo, kufuneka sicinge malunga nento emasiyenze. kwixesha elizayo, "wachaza uGqr. José Luis del Pozo, umlawuli wenkonzo yeZifo ezosulelayo kunye neMicrobiology kwiKliniki yeYunivesithi yaseNavarra, unalo eli phephandaba. Ngokombono wakhe, ekupheleni kwe-wave yesithandathu "siwela kwimpazamo efanayo kwakhona", kuba nge-Ómicron akukho lwazi "olungqongqo" malunga nokuba ngubani ogqithise intsholongwane.

Le meko sisiphumo sepesenti ephezulu yabantu abosulelekileyo kwiinyanga zamva nje, baye bafunyanwa ngovavanyo lokuzivavanya olungxamisekileyo abangazange baziswe kwiMpilo okanye baye balosulelo ngokungaqhelekanga, ngokutsho kwe-microbiologist kwikliniki enye. , uGabriel ukumkanikazi. Ukongeza, ugxininisa ukuba elona xesha lilungileyo lokuqhuba olu hlobo lophononongo - olufana ne-ENE-Covid ekhuthazwa yiMpilo - ngoku, "emva kokuba incopho yosulelo yoyisiwe, kuba ivumela ukuguqulwa okuncinci kunye nokwenyani ngakumbi. umfanekiso wobhubhane”.

Ngaphandle kokusweleka okuphezulu, nangona kunjalo, kweli gagasi, kunye nokwahluka kwe-Omicron, ngaphezulu kwesiqingatha sosulelo ukusukela oko yangena intsholongwane sele ibhalisiwe eSpain. Kwiimeko ezizizigidi ezili-11 ezichongiweyo ukusukela ngoFebruwari ka-2020, izigidi ezithandathu ziye zavavanywa kwiinyanga ezintathu ezidlulileyo, ukusukela ngoDisemba wonyaka ophelileyo, xa kuthelekiswa nezigidi ezihlanu ezifunyenweyo kwiinyanga ezingama-22 ezidlulileyo. Ngamanye amazwi, iliza lesithandathu libe negalelo kwizifo ezithandathu kwishumi, kodwa inye kuphela kwabalishumi ababhubhileyo ngubhubhane.

Usulelo oluninzi, ukusweleka okumbalwa

Ukugqabhuka kosulelo kwi-wave yesithandathu kuye kwafikelela kumanqanaba angekabonwa ukuza kuthi ga ngoku, kunye neziganeko eziqokelelweyo ezingaphezu kwe-3.000 kwikhulu lamawaka kubemi kwiintsuku ezili-14 ezidlulileyo ekuqaleni kukaJanuwari, umda ophindwe kathandathu uthathwa njengomngcipheko omkhulu. Ngaphambi kokuba iziganeko eziqokelelweyo zingadluli kwiziganeko ze-900, ngoJanuwari wonyaka ophelileyo. Ngoku yaqhubeka ukuhla, nangona ingaphezulu kwinqanaba lengozi enkulu.

Ukuza kuthi ga kwiliza lesithandathu, abantu ababhubhileyo baye batsala amagophe kwinani lamatyala, ukulaliswa esibhedlele, kunye nokufa. Kube njalo de kwafika ukwahluka kwe-Ómicron kobu busika, kunye nokuqhambuka kosulelo olungenakuthelekiswa nanto kulo naliphi na ubhubhane, kodwa luqhawulwe emgceni, olusezantsi kakhulu, lokwamkelwa kunye nokufa.

Kwi-wave yesithandathu, umgangatho ophezulu womngcipheko wokuhlala esibhedlele, obekwe kwi-15% yeebhedi ezinezigulane ze-coronavirus, awugqithwanga; okanye emsebenzini kwiiyunithi zabagula kakhulu (ICU), eziphawulwe ngama-25% anezigulane ezine-Covid-19. Kuphela lelo nqanaba lokuzalisa lalithintelwe kumaza esine kunye nelesihlanu, awayenobulali; Ngelixa kweyesithathu ii-ICUs zeza kuchukumisa ama-50% aphethwe yintsholongwane yobhubhane.

ukufa kwamaza

Ehlotyeni elidlulileyo, iliza lesihlanu, elibizwa ngokuba 'liza lutsha', lichaphazele ikakhulu abantu ababengekagonywa, ngelixa abantu abadala, ababenomngcipheko omkhulu weengxaki zosulelo, babesele begonyiwe. Nangona kunjalo, yashiya abantu abangaphezu kwamawaka amathandathu befile emva kwayo. Iliza lesine, entlakohlaza, elingenamlinganiselo omncinane, labulala abantu abangama-4.000 XNUMX; uninzi lwazo, nangona kunjalo, lusaqokelelwa kubusika obunzima.

Ukuthelekisa i-wave yesithandathu kunye nobusika obudlulileyo, kusekho izitofu zokugonya, kuyahluka. Eliza lesithathu lishiye abantu abangama-30.000 beswelekile, abangama-25.000 kubo phakathi kukaDisemba noFebruwari, xa kuthelekiswa ne-10.000 kwinyanga yesithandathu, kunye nenani elikhulu labantu abagonyiweyo kunye nabantu abadala kunye nedosi yesithathu. Iliza lokuqala, lanqunyulwa ngequbuliso kukuvalelwa, sele lifile abangama-30.000; ngelixa okwesibini, ihlobo-ekwindla ka-2020, yongeza i-20.000.