“ကျွန်မ ကင်ဆာရောဂါကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိချိန်မှာတော့ ဒါဟာ ကျွန်မအတွက် တုန်လှုပ်စရာပါပဲ။ ကျွန်မ အသက် 46 နှစ်၊ ကျန်းမာတဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံ၊ ကလေး နှစ်ယောက်၊ အသက် 8 နဲ့ 5 နှစ်၊ ကျွန်မနဲ့ အိမ်ထောင်သက် ဆယ့်သုံးနှစ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ အံ့သြစရာကောင်းတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်… နဲ့ အသက်ရှင်ဖို့ အချိန်နည်းနည်းပဲ ကျန်တော့တယ်။” ဤစကားများဖြင့် အနောက်လန်ဒန်အခြေစိုက် အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးဖြစ်သူ John T. သည် စကားမပြောနိုင်သဖြင့် WhatsApp မှတစ်ဆင့် ABC သို့ သတင်းပေးပို့ခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့်တစ်နှစ်က သူ့အာခေါင်မှ ဖယ်ထုတ်လိုက်သော အကျိတ်သေးသေးလေးသည် ဆိုးရွားသည်ဟု သတင်းပေးခဲ့သည်။ ဓာတုကုထုံးနှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသမှုခံယူသော်လည်း ကင်ဆာသည် ပါးစပ်နှင့် လည်ပင်း၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားသည်။ “ကျွန်မ စကားမပြောတတ်ဘူး၊ သွေးကြောသွင်းပြီး နာကျင်ကိုက်ခဲမှုကို ခံစားရတယ်။ ကျွန်ုပ်၏စိတ်ပညာရှင်နှင့် ကျွန်ုပ်၏ 'death doula' သို့မဟုတ် ဖြစ်စဉ်တွင် ကျွန်ုပ်တို့နှင့်အတူ ဆက်လက်ရှိနေသော သေမင်း၏စိတ်ပညာရှင်တို့က ကျွန်ုပ်ကို နှုတ်ဆောင်သွားသော စိတ်ဓာတ်ကျမှုတစ်ခုထဲသို့ နစ်မြုပ်သွားခဲ့သည်။ Anna (သူမ၏ 'doula') ကို ကျေးဇူးတင်ရုံသာမက နောက်ဆုံးတွင် ကျွန်မ၏အခြေအနေကို လက်ခံခဲ့ရုံသာမက cliché ဟုထင်ရသော်လည်း ဒုက္ခများကြားတွင် သူမ ထပ်မံပြုံးပြခဲ့ပြီး ကျွန်မ၏မိသားစုသည် ကျွန်မ၏နာမကျန်းမှုကို နာကျင်ခံစားရကြောင်း ပြောပြပါသည်။ ဒါပေမယ့် သဘာဝအတိုင်း။" “ငါမသေချင်ဘူး” လို့ ပြောလိုက်ရင် ငါတို့ဟာ ကြီးကြီးမားမားဒုက္ခတွေ မကြုံရဘူး လို့ ပြောရင် လိမ်မယ် ၊ ဒါပေမယ့် ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ ၊ ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ ၊ ငါတွေးနေတယ် ၊ ငါ အသက်ရှင်ချင်တယ် ။ ကိုယ်ချစ်ရတဲ့သူတွေနဲ့ အပြည့်အ၀ ထားခဲ့တဲ့အချိန်၊ ချစ်ရတဲ့သူတွေနဲ့ ဖြစ်နိုင်ရင် ငါ့အိမ်မှာ ငါ့မိန်းမနဲ့ သားသမီးတွေနဲ့အတူ သေသွားတာ။" အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ သူနာပြုဆရာမ Anna သည် ဂျွန်နှင့် သူ့မိသားစုနှင့်အတူ အေးချမ်းစွာကုန်ဆုံးခဲ့သည်မှာ ယခုဆိုလျှင် သူမသည် "ဆေးကုသမှုနှင့်အပြိုင် လိုက်လျောညီထွေရှိသော လမ်းကြောင်းတစ်ခု" ဟုခေါ်သည့် သူမ၏တာဝန်မှာ "အမှတ်တစ်ခုဖြစ်ရန်" သေခြင်းတရားနှင့် ငိုကြွေးမြည်တမ်းခြင်း အဆင့်ဆင့်ကို သိခြင်းဟူသော အစွဲပြု၍ ကာမဂုဏ်ကို ရည်ညွှန်း၍ ဘဝဆုံးခန်းတိုင်အောင် ငြိမ်းအေးခြင်းငှာ ရိုသေလေးစားခြင်း သိက္ခာရှိစေခြင်းငှာလည်းကောင်း၊ ဆေးရုံများတွင် နှစ်အတော်ကြာ အလုပ်လုပ်ပြီးနောက်၊ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်တွင် နောက်ဆုံးလူနာများနှင့် လူနာများစွာ သေဆုံးနေသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး ကပ်ရောဂါကာလအတွင်းတွင် သူသည် သူ၏ဘဝကို ပြောင်းလဲစေသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ခဲ့သည်- လူနာများအား ချစ်ခင်ရင်းနှီးစွာဖြင့် ပြုစုစောင့်ရှောက်ခဲ့သော်လည်း တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပါ ပါဝင်ပတ်သက်မှု လွန်ကဲ၍ ပျက်စီးစေနိုင်သည်။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုခု ပျောက်ဆုံးနေတယ်လို့ ခံစားရတယ်၊ သူတို့ကို ပွေ့ဖက်ချင်တယ်၊ နှစ်သိမ့်ချင်တယ်၊ သူတို့နဲ့ ငိုချင်တယ်လို့ အမြဲခံစားခဲ့ရတယ်။ အဆိုးဆုံးက Covid ကြောင့်ဖြစ်ပြီး အစပိုင်းမှာတော့ အလွန်ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ပြီး ချစ်ရသူမပါဘဲ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ပြီး ဆေးရုံခုတင်ပေါ်မှာ တစ်ယောက်တည်း သေဆုံးနေတဲ့သူတွေ အများကြီးပါ။ ကပ်ရောဂါဘေးမှာတောင် လူတွေက တစ်ယောက်တည်း မသေသင့်တာ ငါ့အတွက် ရှေ့နဲ့နောက်။ အဲဒီအခါမှာ palliative care ပါရဂူတစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ အသိမိတ်ဆွေတစ်ယောက်ရဲ့ ကျေးဇူးကြောင့် “မွေးကတည်းက ဒေါလာ” လို့ ပြောတော့ သူမဟာ သေပြီးကတည်းက ဒေါလာ (doula) ဖြစ်ခဲ့တာကို တွေ့ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော်မသိတဲ့ကမ္ဘာကို ဖွင့်ပေးခဲ့တယ်။ အဲဒီအမျိုးသမီး၊ ကျွန်မရဲ့ ပထမဆုံးလူနဲ့ ကျွန်မနဲ့အတူ ကူညီပေးခဲ့တဲ့ သေခြင်းဖြစ်စဉ်ကို ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ ကျွန်မရဲ့ လမ်းညွှန်ဆရာမက ကျွန်မရဲ့ဘဝကို ပြောင်းလဲစေခဲ့ပါတယ်။” 2020 ခုနှစ်တွင် Covid ကြောင့်သေဆုံးသွားသော Magdalena သည် "လူတစ် ဦး ၏ဘဝတွင်အရေးကြီးဆုံးအခိုက်အတန့်တွင်ရှိနေခဲ့သည်၊ ၎င်းသည်မယုံနိုင်လောက်အောင်အကြီးကျယ်ဆုံးတားမြစ်ချက်တစ်ခုဖြစ်နေဆဲဖြစ်ပြီး၊ ငါသည်သူမကဲ့သို့ဖြစ်ချင်သော်လည်း၊ ငါ့ဘဝ၏အဆုံးသတ်ကိုသာအာရုံစိုက်ခဲ့သည်၊ ICU မှာ သော့ခတ်တော့မယ်ဆိုတော့ အလုပ်က ငါ့ကို ဒီအဆင့်မှာ အထူးသတိထားစေတယ်” John နှင့်သူ၏မိသားစုနှင့်အတူသူမ၏အလုပ်သည် "ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာရင်းနှီးခြင်း၊ ပွေ့ဖက်ခြင်း၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့စွာဆက်ဆံခြင်း၊ သူတို့နှင့်ပွင့်လင်းရိုးသားစွာစကားပြောဆိုခြင်းနှင့်၊ အရေးကြီးသည်မှာ၊ ကလေးများနှင့်၊ ဖြစ်ပျက်နေသည့်အရာများအကြောင်း၊ မေတ္တာရှိသောဘာသာစကားဖြင့်၊ အသက်အရွယ်အလိုက် သင့်လျော်သောသင်တန်း၊” သူနှင့်သူ၏ဇနီးတို့အား “သဂြိုလ်ရန် သို့မဟုတ် သင်္ဂြိုဟ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခြင်းကဲ့သို့သော ဆွေးနွေးရန်ခက်ခဲသောအကြောင်းအရာများအကြောင်း လက်တွေ့ကျသောဆုံးဖြတ်ချက်များချရန်၊ အလိုတော် သို့မဟုတ် အာမခံပြဿနာများကို ဖြေရှင်းခြင်း၊ သင်သွားလိုသည်ဖြစ်စေ မိသားစုနှင့် သူငယ်ချင်းများနှင့် စကားပြောဆိုခြင်းကဲ့သို့သော ခက်ခဲသောအကြောင်းအရာများအကြောင်း လက်တွေ့ကျသောဆုံးဖြတ်ချက်များချရန်၊ ဒါမှမဟုတ် ဘယ်အချိန်မှာ၊ မင်းရဲ့ဆန္ဒနဲ့ လိုအပ်ချက်တွေအကြောင်း ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့တွေကို ပြောပါ၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ လည်ပတ်မှုမှာ မင်းရဲ့ဘေးမှာရှိနေပေးပြီး၊ တခါတရံကြားရခက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို မှတ်သားထားတယ်၊ အားနည်းချက်အခြေအနေ ဒါမှမဟုတ် 'ထိတ်လန့်စရာအခြေအနေမှာ မင်းအကြောင်း၊ ငါတောင်ကြားရခက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို မှတ်သားထားလိုက်ပါ။ လက်ဖက်ရည် တစ်ခွက် ဒါမှမဟုတ် ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ အစားအစာတွေ ဖြစ်ဖြစ်၊ အလုပ်ကိစ္စတွေကို နည်းနည်းလောက် လုပ်ပေးပါ။ အရွယ်မရောက်သေးသူများ၏ကိစ္စမှာ အထူးသတိထားရမည့်အချက်ဖြစ်သည်။ “သေခြင်းအကြောင်း မပြောတတ်တဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ကျွန်တော်တို့ နေထိုင်ကြပြီး အဲဒါကို တွေ့ကြုံရတဲ့အခါ လိုအပ်တဲ့ ဝေဒနာများစွာနဲ့ ပေးဆပ်ရပါတယ်။ သေခြင်းတရားဟာ နာကျင်စရာပါပဲ၊ ဝမ်းနည်းစရာကောင်းပေမယ့် အဲဒါနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ခံစားချက်တွေကို ဘယ်လိုပြောရမလဲ သိရင် ငယ်ငယ်ကတည်းက နှုတ်ဆက်တဲ့ ဓလေ့မှာ ပါဝင်ခွင့်ရခဲ့ရင်၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ သက်ကြီးရွယ်အို သို့မဟုတ် မကျန်းမမာသော ဆွေမျိုးများ၏ ပန်းတစ်ပွင့် ညှိုးနွမ်းနေသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်နှင့်အမျှ ပို၍ခက်ခဲပြီး ကျော်ဖြတ်ရလွယ်ကူမည်ဖြစ်သည်။ "အသက်တာ၏အဆုံးတွင် ဆက်သွယ်ရေးကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် သေလုမြောပါးဖြစ်စဉ်၏ ဆေးကုသမှုကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်သည်" ဟု Emma Clare 'doula' နှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဆိုင်ရာ စိတ်ပညာရှင်တို့က ၎င်းသည် York မြို့တွင် နေထိုင်သော စိတ်ပညာရှင် Emma Clare ၏ ထင်မြင်ချက်လည်းဖြစ်သည်။ ဘွဲ့ရပြီးသည့်နောက် ပထမဆုံးအလုပ်မှာ ဆေးရုံမှဆင်းကာ အိမ်တွင်သေဆုံးလိုသော လူနာများကို ထောက်ပံ့ကူညီခြင်းဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အထူးလိုအပ်ချက်ရှိသော ကလေးများနှင့် သို့မဟုတ် လူကြီးများအတွက် ကုထုံးများကဲ့သို့သော အခြားနယ်ပယ်များတွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ “ဒီအခန်းကဏ္ဍတွေကို ကျွန်တော် နှစ်သက်ပေမဲ့ ဘဝရဲ့အဆုံးသတ်စောင့်ရှောက်မှုမှာ အလုပ်ပြန်လုပ်ချင်တယ် ဆိုတာ ကျွန်တော်သိပါတယ်” လို့ သူက ပြောပါတယ်၊ အခု အကျဉ်းကျနေသူနဲ့ သူတို့ရဲ့ အရင်းနှီးဆုံး ဆွေမျိုးတွေကို သေခြင်းတရားမှာ ကြိုးဆွဲချတင်မကဘဲ မိသားစုဝင်တွေကိုပါ ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းအဆင့်တွေမှာ၊ သူ့အတွက် "ဘဝ၏အဆုံးတွင် ဆက်သွယ်ရေးကို မြှင့်တင်ရန်" "သေဆုံးနေသော ဖြစ်စဉ်၏ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကုထုံးကို မြှင့်တင်ရန်" လိုအပ်ပြီး "လူတစ်ဦးချင်းစီနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများအကြား ဆွေးနွေးမှု အဆင်ပြေချောမွေ့စေမည့် သနားကြင်နာတတ်သော အသိုင်းအဝိုင်းများ" ဟုခေါ်သည့် "စာနာတတ်သော လူ့အဖွဲ့အစည်း" ကို ဖန်တီးရန် လိုအပ်ပါသည်။ သူတို့ရဲ့ ဆန္ဒ နဲ့ နှစ်သက်မှုတွေကို ဖော်ပြခွင့် ပေးပြီး သူတို့ တကယ်ဖြစ်လာအောင် ပံ့ပိုးပေးဖို့ ” "လူတိုင်းအတွက် ကောင်းသောသေခြင်း" ကို ခံစားခွင့်ရှိမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်" “ငါ့အတွက် သေခြင်းတရားရှိခြင်းက ငါ့အသက်ကို ပိုပြည့်ဝအောင် ကူညီပေးတယ်။ မမြဲသောစိတ်ဖြင့် ငြိမ်းချမ်းစေရန် ကျွန်ုပ်ကို ကူညီပေးခဲ့သည် » Mariana García 'doula' Mariana García 42 နှစ်သည် လေ့ကျင့်သင်ကြားထားသော စိတ်ပညာရှင်လည်းဖြစ်ပြီး ဖခင်ဖြစ်သူ၏နာမကျန်းချိန်တွင် ဤခရီးကို မည်သို့စတင်ခဲ့သည်ကို ပြောပြသည်။ “လူတစ်ဦးချင်းအနေနဲ့ရော လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေနဲ့ပါ အမှားအယွင်းတွေ အများကြီးလုပ်နေတာကို ကျွန်တော်သဘောပေါက်ခဲ့တယ်” “သေခါနီးလူရဲ့စကားကို နားမထောင်ဘူး” လို့ သူကပြောပါတယ်။ “ကျွန်မရဲ့ ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုကို ခံယူဖို့ အချိန်အနည်းငယ်ယူခဲ့ပြီး ဆေးရုံတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေမှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်းလုပ်နည်းကို သင်ယူခဲ့ပါတယ်... အဲဒါက ကျွန်မကို 'doula' အဖြစ် ပထမဆုံး အမေရိကားနဲ့ အင်္ဂလန်မှာ အသိအမှတ်ပြုခံချင်လာခဲ့တယ်။ ဒီလိုလုပ်ဆောင်တဲ့အခါ အရာအားလုံးဟာ ဝမ်းနည်းစရာလို့ လူတွေက ထင်မြင်ခဲ့ကြပေမယ့်၊ ငါ့အတွက် သေခြင်းတရားရှိခြင်းက ငါ့ကို ပိုပြီး အပြည့်အဝ အသက်ရှင်ဖို့ ကူညီပေးတယ်လို့ လူတွေက စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ကြတယ်။ မမြဲခြင်းတွေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းအောင် ကူညီပေးတယ်” ဟု ဦးဆောင်အဖွဲ့အစည်းတွင် အသက်ရှင်နေထိုင်ခြင်း၊ ကောင်းမွန်စွာသေခြင်းဆိုင်ရာ လေ့ကျင့်ရေးဆရာတစ်ဦးဖြစ်သည့် García က “သေခြင်းကို ပွေ့ပိုက်ခြင်းသည် အသက်ကို ပွေ့ပိုက်ခြင်းဖြစ်သည်” ဟု ခုခံကာကွယ်ပြောဆိုသည်။ “သေခြင်းတရားကို ဇာတ်အိမ်မဖော်တဲ့ မိဘတွေရှိလို့ ငါကံကောင်းတယ်” လို့ ကျွန်းပေါ်မှာ အနှစ် 30 လောက်နေခဲ့တဲ့ ဗြိတိန် ဂလင်းနစ်ဂျာမနီက မင်္ဂလာပွဲကျင်းပတဲ့အပြင် ဆေးရုံဆေးခန်းမှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်းလုပ်ခဲ့သူ၊ ကျွန်းအခြေစိုက် စေတနာ့ဝန်ထမ်းအသင်း DIME ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် Joan March ဆေးရုံ။ ဤအရာက သူ့အား အလုပ်လုပ်ရန်လိုကြောင်း ခံစားစေခဲ့သော်လည်း ဘဝ၏အဆုံးသတ်စောင့်ရှောက်မှုတွင် "ငါလည်းလုပ်သော အသုဘအခမ်းအနားသည် ငါ၏သဘာဝအတိုင်း တိုးတက်မှုဖြစ်သည်" ဟု ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးဆိုင်ရာလှုပ်ရှားမှု 'မရဏ' တွင် မိတ်ဆက်ခံရသည့် တချိန်တည်းတွင်၊ လက်ဖက်ရည်သောက်ရင်း ကိတ်မုန့်စားရင်း စိတ်အေးလက်အေးနဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ သေခြင်းအကြောင်းပြောဖို့ အခု သူမကိုယ်တိုင် စီစဉ်ပေးနေတဲ့ အစည်းအဝေးတချို့။ Covid-19 ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း "စပိန်ရှိ Death Cafés ကွန်ရက်၏ကျေးဇူးကြောင့် ကျွန်ုပ်သည် ယခုအွန်လိုင်းတွင် နာမည်ကြီးလာခဲ့သည့် Giving life to death Festival" ၏တည်ထောင်သူအဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။
