Il-Qorti Suprema annullat għal nuqqas ta’ ġustifikazzjoni l-esklużjoni tal-ġlied tal-barrin mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-Youth Cultural Bonus.
Il-Kamra laqgħet l-appell kontenzjuż-amministrattiv ippreżentat mill-Fundation Toro de Lidia kontra d-Digriet Irjali 210/2022, tat-22 ta’ Marzu, li bih titlob in-normi regolatorji tal-Bonus imsemmi qabel u tannulla l-espressjoni "u l-ġlied tal-barrin" fl-artikolu 8.2 tagħha. .
L-Artikolu 8 fit-taqsima 2 tiegħu stabbilixxa li l-ġlied tal-barrin juri, minbarra l-isports, flimkien mal-akkwist ta’ prodotti ta’ kartolerija, kotba kurrikulari (stampati jew diġitali); tagħmir tal-kompjuter u elettroniku, softwer, ħardwer u konsumabbli, materjal artistiku, strumenti mużikali, moda u gastronomija.
manifestazzjoni kulturali
Il-Qorti tispjega li mhix f’idejna li tiddeċiedi jekk il-ġlied tal-barrin, b’mod ġenerali, u l-ispettakli tal-barrin, b’mod partikolari, humiex manifestazzjonijiet kulturali, peress li kien l-istess leġiżlatur li għamel dan fl-affermattiv, kif tispjega b’mod ċar il-Liġi 18. /2013 għar-regolamentazzjoni tal-ġlied tal-barrin bħala wirt kulturali. Żid li l-Qorti Kostituzzjonali għamlitha ċara wkoll dik l-istess natura kulturali tal-ġlied tal-barrin, li d-Digriet Irjali ikkontestat ma jiċħadx, iżda pjuttost, għall-kuntrarju, tassumi li għandha dik in-natura u, għalhekk, trid trażżanhom espressament.
Il-konklużjoni hija li l-qorti hija li la fil-fajl u lanqas fit-test tad-Digriet Irjali 210/2022 innifsu, kif enfasizzat mill-kawża, ma hemm raġunijiet li jispjegaw l-esklużjoni. “Dawk offruti mill-preambolu tagħha ma jidhrux validi għal dan il-għan u li tgħid biss li l-ispettakli tal-ġlied tal-barrin huma promossi permezz ta’ strumenti oħra u li kull Amministrazzjoni għandha l-kapaċità li tiddeċiedi s-setturi jew attivitajiet ta’ interess pubbliku jew ta’ utilità li tippromwovi u fi kif. Jagħmilha”, tgħid is-sentenza, preżentazzjoni mill-maġistrat Pablo Lucas.
Għall-Kamra, dawn l-ispjegazzjonijiet ġeneriċi, madankollu, huma “insuffiċjenti” meta jkun hemm dispożizzjonijiet legali speċifiċi li jimponu fuq l-awtoritajiet pubbliċi l-obbligu li jaġixxu b’mod pożittiv f’qasam partikolari, bħall-ġlied tal-barrin.
Għal din ir-raġuni, qieset li l-ispeċifikazzjoni mogħtija mil-Liġi 18/2013 lill-mandat tal-artikoli 44 u 46 tal-Kostituzzjoni kienet tinkludi l-ħtieġa ta’ “ġustifikazzjoni singulari ta’ entità suffiċjenti għala l-ispettakli tal-ġlied tal-barrin jitħallew barra mill-Bonus Kulturali taż-Żgħażagħ” .
L-Awla affermat li lanqas ma ssib din il-ġustifikazzjoni fl-esklużjonijiet l-oħra inklużi fl-artikolu 8.2 tad-Digriet Irjali 210/2022, peress li ma hemmx identità jew rabta bejniethom li tippermettilna niddeduċu r-raġuni tal-esklużjoni li tikkonċernana, għalhekk , mingħajr ma niddubita r-rilevanza li għandu kull wieħed, jiġri li fir-rigward tal-oħrajn m’hemmx rikonoxximent legali bħal dak li jeżisti fir-rigward tal-ġlied tal-barrin fid-dimensjonijiet kulturali, storiċi u artistiċi tiegħu”.
Is-sentenza tirreferi għall-fatt li l-Avukat tal-Istat jinsisti li l-Amministrazzjoni Ġenerali tal-Istat ma tikkonformax mal-obbligu tagħha li tippromwovi l-Glied tal-Barin, kif jixhdu inizjattivi bħal (i) il-Premju Nazzjonali tal-Glied tal-Barin annwali ta’ €30.000; (ii) l-għotja ta’ €35.000 lill-Fondazzjoni rikorrenti għall-kumpilazzjoni ta’ għarfien u attivitajiet artistiċi, kreattivi u produttivi integrati fil-Ġlied tal-barrin; (iii) il-proġett "Kulturi tal-barri" ta' azzjonijiet biex jidentifikaw, jiddokumentaw, jinvestigaw, jivvalutaw u jittrasmettu l-wirt kulturali marbut mal-ġlied tal-barrin, artikolati fil-proġett "Kulturi tal-barri fil-mużewijiet tal-istat" li jikkonsisti f'wirjiet virtwali żgħar ta' tlieta. ġew ippubblikati u ieħor qed jitħejja; (iv) il-wirja "The bullfighting memory: bullfighting photos in the state archives" taż-żewġ wirjiet li saru (Salamanca u Seville) u oħra qed titħejja f'Sanlúcar de Barrameda.
Il-Kamra twieġeb li, anki jekk tifhem li dawn l-inizjattivi - li huma diġà elenkati fir-Rapport ta’ Analiżi tal-Impatt Regolatorju - jirreferu għall-preambolu tad-Digriet Irjali 210/2022 meta jalludi għall-awtonomija u l-kapaċità tal-Amministrazzjonijiet għal x’jagħżel u kif. li jippromwovi l-kultura, huwa li tiddeċiedi, taċċetta li mhumiex karatteristiċi a posteriori, "ma jidhirniex, iżda, li jgħinu biex jikkoreġu n-nuqqas ta' ġustifikazzjoni għall-esklużjoni għas-sempliċi raġuni li huma puntwali".
Min-naħa l-oħra, tenfasizza li “l-konsistenza tal-Youth Cultural Bonus għandha projezzjoni ġenerali u, barra minn hekk, tista’ teħtieġ kwalifika peress li tindirizza ġenerazzjoni ġdida, jiġifieri tħares lejn il-futur rappreżentat miż-żgħażagħ –skont. għall-opinjoni tal-Kunsill tal-Istat kważi 500.000 – perspettiva li hija fundamentali fejn tidħol il-konservazzjoni u l-promozzjoni tal-wirt kulturali. M’hemmx, għalhekk, bejn l-azzjonijiet deskritti fil-qosor u l-Youth Cultural Bonus -li fisser 210 miljun ewro għall-mafkar tal-belt- il-proporzjon meħtieġ biex jiġi konkluż li l-ġlied tal-barrin ingħata trattament bilanċjat bl-importanza li hija rikonoxxuta għal-leġiżlatur."
