SEGWI
Il-mossa ta’ Pedro Sánchez biex isolvi l-kriżi diplomatika mal-Marokk qed tikkomplika r-relazzjonijiet mal-Alġerija, waħda mill-fornituri ewlenin tal-enerġija tagħna, f’mument deċiżiv għar-relazzjonijiet ekonomiċi u ġeopolitiċi. Il-fiduċja tal-Eżekuttiv li Algiers mhux se jkisser il-pontijiet ma’ Spanja tibqa’ soda, iżda qed tibda tbatti, wara li lbieraħ issejħet għall-konsultazzjoni l-ambaxxatur tiegħu f’Madrid, Said Musi. L-Alġerija ddeċidiet li tikkuntrasta mal-verżjoni Spanjola dwar l-eżistenza ta’ kuntatt preliminari minn Spanja biex tirrapporta b’mod sobri dwar il-ftehim mar-Rabat. Sorsi diplomatiċi Arġentini kkonsultati mill-portal tal-aħbarijiet nazzjonali Tout sur l'Algerie (TSA) u miġbura minn Europa Prees iddikjaraw ilbieraħ li l-gvern Spanjol qatt ma informa minn qabel lil Algiers dwar il-pożizzjoni l-ġdida tiegħu rigward is-Saħara tal-Punent. Konferma li daħlet f’kompetizzjoni diretta mal-verżjoni difiża mill-Eżekuttiv ta’ Pedro Sánchez.
Iżda dawn is-sorsi Arġentini jiċħdu kategorikament dan l-appoġġ. "Ovvjament hija gidba mgeżwra f'ambigwità intenzjonata li tipprova tikkalma s-suspetti leġittimi mħawla mill-klassi politika Spanjola," jgħidu. Is-Sibt filgħaxija, sorsi tal-gvern iddikjaraw li "l-gvern Spanjol qabel informa lill-Alġerin dwar il-pożizzjoni ta' Spanja fir-rigward tas-Saħara."
U żiedu li għal pajjiżna "l-Alġerija hija sieħba strateġika, ta' prijorità u ta' min joqgħod fuqha, li magħha għandna l-intenzjoni li nżommu relazzjoni privileġġata." Dan tal-aħħar huwa fundamentali għax fil-Gvern iwasslu l-idea li għal pajjiżna l-ħaġa fundamentali fir-relazzjoni mal-Alġerija mhix is-Saħara, iżda l-ftehim tal-gass. U f’dan is-sens nemmen li l-provvista mhix fil-periklu. Dan se jiġi trasferit minn sorsi governattivi differenti, li huma konvinti li mhux se jkun hemm kumplikazzjonijiet f’dan ir-rigward.
F’dan is-sens, Pedro Sánchez sejjaħ lill-president tal-Alġerija, Abdelmadjid Tebboune, biex jindirizza s-sitwazzjoni li nħolqot mill-invażjoni Russa tal-Ukrajna. Konverżazzjoni li fiha l-Gvern jassigura li l-Alġerija “iggarantixxiet” il-provvista tal-gass lil pajjiżna, xi ħaġa fundamentali f’kuntest li fih il-fluss Russu huwa instabbli. U importanti ħafna peress li l-Alġerija ma tikkundannax l-azzjonijiet Russi. Kienet waħda minn 35 astensjoni fil-vot tan-NU.
Iżda l-verità hi li din il-konversazzjoni saret qabel il-bidla fil-pożizzjoni tal-Eżekuttiv. U fl-ebda każ mill-Gvern ma ġie trasferit li din il-kwistjoni ġiet indirizzata f’dik il-konversazzjoni. Fil-fatt, sorsi tal-gvern urew li l-mod kif ġie żvelat il-ftehim mal-Marokk ma kienx orkestrat perfettament. Kont naf bid-deċiżjoni tar-Rabat li jippubblika l-mappa li kien bagħat Pedro Sánchez, iżda anke fil-verżjoni ssuġġerita minn xi sorsi tal-gvern, dak l-avviż lill-Alġerija, li huma jiċħdu, ma seħħx ħafna minn qabel fi kwalunkwe każ. Iżda wara ċ-ċaħda tal-Alġerija u d-deċiżjoni li tirtira l-ambaxxatur tagħha minn Madrid, sors tal-gvern jinsisti li dan l-avviż se jinħareġ. U kien speċifikament il-Ministru tal-Affarijiet Barranin, José Manuel Albares, li qabel ingħaqad mal-Gvern Alġerin.
diplomazija tal-gass
Il-Ministru, fid-dehra mhux mistennija tiegħu nhar il-Ġimgħa f'Barċellona, sorpriż bil-komunikazzjoni tal-ftehim mill-Marokk, insista fuq l-idea li "l-Alġerija ripetutament uriet li hija sieħba affidabbli" u ddefenda li żżomm relazzjoni "fluwida" mal-kontroparti tiegħu Alġerin, Ramtane Lamamra. Barra minn hekk, Albares sostna li f’kuntest ta’ instabbiltà bħal dak attwali, il-pipeline tal-gass li permezz tiegħu l-Alġerija tforni l-gass lil Spanja “jista’ jkompli jsaħħaħ il-valur tas-sħubija strateġika” bejn iż-żewġ pajjiżi.
L-Alġerija hija pajjiż ewlieni għall-gass ikkunsmat minn Spanja. Storikament kien il-fornitur ewlieni tagħna u biss l-irruzzjoni qawwija tal-Istati Uniti f'dan is-suq bidlet it-tabelli. Skont l-aħħar dejta mibgħuta minn Enagás, l-operatur tas-sistema tal-gass Spanjol, il-gass mill-Istati Uniti kien jirrappreżenta 33,8% tat-total importat minn Spanja fi Frar. Filwaqt li l-Alġerin laħaq l-24,3%. Il-panorama nbidlet f’dan is-sens, peress li fl-2021 kollha l-Alġerija kellha 39% u l-Istati Uniti baqgħet 19%.
Iżda fi kwalunkwe każ xorta huwa essenzjali. Aktar jekk possibbli bil-flussi mir-Russja, li fil-każ Spanjol irrappreżentaw madwar 8%, niżlu. Il-waqgħa Alġerina għandha x’taqsam mal-fatt li minn Settembru ilna biss nirċievu gass permezz tal-pipeline tal-gass Medgaz li jaqsam il-Mediterran u daħlu fil-peniżola minn Almería.
Fl-aħħar ta’ Awwissu tas-sena l-oħra, l-Alġerija temmet il-kuntratt tat-tieni pipeline tal-gass li qabbad mal-pajjiż il-ġdid minħabba ħsarat tiegħu mar-Rabat, peress li l-pipeline tal-gass tal-Magreb li daħal fi Spanja minn Tarifa qabel irreġistra t-territorju kollu Marokkin. Fil-Gvern nagħrfu li f’din il-konversazzjoni bejn Sánchez u Tebboune li qrajtu din il-ġimgħa ma indirizzajniex il-possibbiltà li jerġa’ jiġi operat dak il-pipeline tal-gass. Ir-rabja Alġerina dwar il-patt mal-Marokk tagħmilha inkonċepibbli li dan jiġi solvut issa.
Minkejja r-rebound qawwi tal-Istati Uniti f’dan is-suq, xi ħaġa pożittiva għall-interessi ta’ Spanja, id-dipendenza tal-Arġentina hija fundamentali. U jidher bħala biċċa ewlenija fil-pjan biex pajjiżna jsir “energy hub” u pjattaforma tal-ħruġ għar-ristorant tal-Ewropa. Għal dan, id-dibattitu dwar l-interkonnessjonijiet tal-enerġija għandu jiġi solvut. Infrastruttura li Spanja tradizzjonalment kienet riluttanti għaliha, li wkoll qatt ma għoġbit lil Franza, u li issa l-Gvern huwa miftuħ biex jevalwa jekk hijiex iffinanzjata mill-Ewropa u, minbarra l-gass, tistax tittrasporta idroġenu aħdar.
Maħmuġ 'il quddiem dan il-proġett, it-talbiet tal-gass Alġerin batew b'mod esponenzjali. U dan iġġiegħel lil Spanja taħseb li l-Alġerija m'għandha l-ebda inċentivi għall-għedewwa ma' Spanja biex tilħaq il-livell tal-provvista tal-enerġija. Sorsi tal-Gvern jemmnu li l-espressjoni tar-rabja tiegħu għall-ftehim mal-Marokk waslet "ta' dak li kien ippjanat." Iżda jinsisti li huwa l-gass u mhux is-Saħara li huwa ċ-ċavetta għar-relazzjoni bilaterali.
Dawn is-sorsi Arġentini ikkwotati lbieraħ minn TSA jinsistu li jilmentaw id-dawra adottata minn Spanja, li jiddeskrivuha bħala "bidla diżonorabbli ta' attitudni" u jinterpretaw bħala "sinonimu ma' sottomissjoni ħarxa lejn il-Marokk." U jenfasizzaw li ma kien hemm l-ebda twissija “fl-ebda ħin u f’kull livell” ta’ dak li jiddeskrivu bħala “tbagħbis vili konkluż mal-qawwa okkupanti tal-Marokk minn wara dahar il-poplu Saħarawi”.
Kif ittrasferijt fl-ewwel reazzjoni lbieraħ, iddefinixxi din il-bidla fl-attitudni bħala “it-tieni tradiment storiku tas-Saħarawi” li “jikkawża ħsara serja lir-reputazzjoni u l-kredibbiltà ta’ Spanja bħala membru tal-komunità internazzjonali”. U jispiċċaw billi jwissu lill-Gvern ta’ Spanja dwar il-ftehim milħuq mar-Rabat: “Qatt mhu se jkunu garantiti kontra oligarka kalkolatur, ċiniku, multidimensjonali u vendikattiv li mhux se jiddejjaq jerġa’ jirrikorri għall-użu tar-rikatt tal-immigrazzjoni illegali bħala strument ta’ pressjoni”.
