Sitwazzjoni ekonomika kkumplikata u elezzjonijiet miftuħa għal dawriet politiċi radikali huma l-ingredjenti ta' wara li, għalkemm relatati, meta kkombinati jikkostitwixxu riskju notevoli ħafna għall-istabbiltà soċjali tan-nazzjonijiet. Fl-aħħar tad-"deċennju tad-deheb" tal-Amerika Latina, bil-ġeneralizzazzjoni tal-prezzijiet tal-komoditajiet li tibda fl-2015, fis-snin ta 'wara kien hemm mewġa ta' protesti soċjali u xi tibdil elettorali f'diversi pajjiżi. Is-sitwazzjoni kienet tipprevali bil-pandemija u ddejjaqt li r-reġjun iffaċċja kuntest ta’ wara l-pandemija inqas pożittiv milli mistenni.
Dan tal-aħħar ġie avżat mill-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF), li għadu kif assigura li “l-irkupru vigoruż tal-Amerika Latina qed jitlef il-momentum u l-ħtieġa ta’ riforma.
"jagħmluha ovvja." Dan id-deterjorament fit-tbassir ekonomiku għar-reġjun – tkabbir aktar baxx ta’ tbassir, inflazzjoni ogħla u dejn inkwetanti – iseħħ fil-bidu taċ-ċiklu elettorali li jsir bejn l-2021 u l-2024 f’diversi pajjiżi. "Minħabba l-kalendarju elettorali strett li ġej, l-inkwiet soċjali jkompli jirrappreżenta riskju serju u huwa meħtieġ li tiġi indirizzata l-kwistjoni tal-inugwaljanza," tgħid l-IMF.
vot ta’ skuntentizza
It-trijonf tal-għażliet politiċi estremi fil-Perù u ċ-Ċilì s-sena l-oħra għandu x’jaqsam ħafna mal-vot ta’ skuntentizza tipiku ta’ sitwazzjonijiet ta’ deprezzament tal-poter tal-akkwist u żieda fl-inugwaljanza. L-elezzjonijiet ta’ dan il-weekend li għadda fl-ewwel rawnd fil-Kosta Rika u dawk skedati fi ftit xhur fil-Kolombja u mbagħad fil-Brażil jistgħu jġibu bidliet fil-gvern miġjuba mill-vot ta’ kastig, speċjalment f’soċjetajiet polarizzati politikament ħafna: il-Kosta Rika hija inqas hekk. .
Dak li jiffaċċja r-reġjun, fi kwalunkwe każ, huwa perjodu ta’ inflazzjoni u l-ħtieġa ta’ riformi strutturali u tnaqqis fl-infiq li mhux ċar kif il-gvernijiet se jkunu jistgħu jindirizzaw. Dan ġie enfasizzat mill-IMF billi naqqas it-tbassir ta’ tkabbir tiegħu għall-ekonomija reġjonali għal din is-sena: f’Ottubru li għadda bassar żieda fil-PGD fl-2022 ta’ 3%, iżda issa naqqas it-tkabbir għal 2,4%. Min-naħa tiegħu, il-Kumitat Ekonomiku tan-NU għall-Amerika Latina u l-Karibew (ECLAC) ipoġġi l-espansjoni għal 2,1%. Peress li kontinent ta’ ekonomiji emerġenti, dan huwa perċentwal aktar baxx milli huwa meħtieġ biex ikun hemm progress soċjoekonomiku; It-telf jikkorrispondi għall-Amerika t'Isfel, bi tbassir ta' żieda ta' 1,4% biss (4,5% fil-każ tal-Amerika Ċentrali, skont l-ECLAC).
Minħabba ż-żieda fl-infiq pubbliku sfurzat mill-pandemija (fl-2020 kien 24,7 % fir-reġjun, meta mqabbel ma’ 14,7 % fl-2012), il-gvernijiet ġarrbu defiċit għoli (6,9 % fl-2020 ) u ddejnu b’mod sinifikanti (dejn pubbliku). fl-2020 laħaq il-71%, meta qabel il-pandemija kienet stabbilizzata għal madwar 50%) u
Iva, terz tal-impjiegi mitlufa fl-2020 kienu għadhom ma ġewx irkuprati fl-2021, u għad irid jara kif jevolvi l-impjiegi din is-sena.
Inflazzjoni u instabbiltà soċjali
Rigward l-inflazzjoni, ir-rata tagħha kienet ta’ 6,4% fl-2021 (mhux inklużi l-Venezwela jew l-Arġentina, b’inflazzjonijiet eżorbitanti), iżda f’5 ekonomiji kbar (il-Brażil, il-Messiku, il-Kolombja, iċ-Ċili u l-Perù) laħqet medja ta’ 8,3%, l-ogħla figura fi ħmistax. snin, ogħla minn dak ta’ swieq emerġenti oħra (anke jekk jitqies is-sottostanti biss).
L-IMF isostni li, kemm fl-Amerika Latina kif ukoll fil-bqija tad-dinja, iż-żieda fl-inflazzjoni hija temporanja u li “l-aspettattivi tal-inflazzjoni fit-tul baqgħu relattivament ankrati sew”, b’reazzjoni mill-banek ċentrali tal-biċċa l-kbira tal-pajjiżi Amerikani li kienu proċeduri “rapidi u deċiżivi” biex jgħollu r-rati tal-imgħax.
Ħadd ma jaċċetta, madankollu, li r-reġjun kellu episodji ta’ inflazzjoni bla ħarġa li, f’diversi pajjiżi, sofriet taqlib soċjali serji; l-aħħar minn dawk il-mumenti seħħ biss għoxrin sena ilu. Iżda anki jekk ma taqax lura fi spirali inflazzjonarja serja, il-ħtieġa li titnaqqas l-infiq u jiġu aġġustati l-kontijiet tal-baġit biex itaffi d-dejn barrani tista’ twassal għal divorzju bejn il-gvernijiet u ċ-ċittadini, li jiġġenera instabbiltà u konfrontazzjoni politika.
