Il-mexxej suprem tal-Afganistan u kap tat-Taliban żgur li nhar is-Sibt se jirrikjedi li n-nisa kollha jilbsu l-burqa fil-pubbliku, il-velu femminili tipiku ta’ wiċċ sħiħ tal-pajjiż skont it-tradizzjoni tax-Sharia, il-liġi Iżlamika. Din l-ordni ssegwi oħrajn li neħħew id-drittijiet lin-nisa Afgani, inkluż l-edukazzjoni u l-libertà li jivvjaġġaw waħedhom.
Investigazzjoni minn Human Rights Watch u l-Istitut tad-Drittijiet tal-Bniedem fl-Università Statali ta’ San Jose (SJSU) ikkonkludiet li n-nisa Afgani qed “jiffaċċjaw kemm il-kollass tad-drittijiet u l-ħolm tagħhom kif ukoll riskji għas-sopravivenza bażika tagħhom.” Halima Kazem-Stojanovic tas-SJSU qalet: "Inqabdu bejn l-abbużi tat-Taliban u l-azzjonijiet tal-komunità internazzjonali li qed iwasslu lill-Afgani għad-disperazzjoni kuljum."
It-Taliban ipprojbixxew lin-nisa u l-bniet mill-edukazzjoni sekondarja u ogħla, u mmodifikaw il-kurrikuli biex jaħdmu aktar fuq studji reliġjużi. Huma jiddettaw x’għandhom jilbsu n-nisa, kif għandhom jivvjaġġaw, is-segregazzjoni tax-xogħol skont is-sess, u anke x’tip ta’ mowbajls għandu jkollhom in-nisa. Huma jinfurzaw dawn ir-regoli permezz ta' intimidazzjoni u spezzjonijiet.
"Il-kriżi għan-nisa u l-bniet fl-Afganistan qed teskala u m'hemm l-ebda tmiem fil-vista," qalet Heather Barr, deputat direttur tad-drittijiet tan-nisa fil-Human Rights Watch. "Il-politiki tat-Taliban malajr għamlu ħafna nisa u bniet priġunieri virtwali fi djarhom, u ċaħħdu lill-pajjiż minn waħda mir-riżorsi l-aktar prezzjużi tiegħu, il-ħiliet u t-talenti tan-nofs femminili tal-popolazzjoni."
Dawn huma d-drittijiet li n-nisa tilfu minn meta t-Taliban ħadu l-poter f’Awwissu tal-2021.
Imġiegħla tilbes burqa li tgħattihom kompletament
Il-burqa kienet parti mir-reġim preċedenti tal-grupp bejn l-1996 u l-2001, u tkopri ras u wiċċ kollu tal-mara. Fis-7 ta’ Mejju, 2022, it-Taliban ordna lid-difensuri nisa biex jilbsuha fil-pubbliku. Id-digriet inqara waqt konferenza stampa f'Kabul, mill-aġent ministru tal-Ministeru tal-Viċi u l-Virtù tat-Taliban, Khalid Hanafi, li qal: "Irridu li ħutna jgħixu b'dinjità u sigurtà." Minn issa 'l quddiem, jekk mara ma tgħattix wiċċha barra d-dar, missierha jew l-eqreb qarib raġel jista' jintbagħat il-ħabs jew jitkeċċa minn xogħlu.
Projbit li taħdem f'serje u films
F'Novembru 2021, in-nisa se jkunu pprojbiti milli jidhru fi drammi televiżivi u films. Id-digriet huwa parti minn tmien regoli ġodda, li jenfasizzaw ukoll il-projbizzjoni fuq films li jmorru kontra x-Xarija jew il-liġi Iżlamika u l-valuri Afgani, kif ukoll kummiedji li jinsultaw ir-reliġjon u films barranin li saħansitra jippromwovu valuri kulturali barranin.
Ġurnalisti u preżentaturi sfurzati jilbsu velu
F’Novembru tas-sena l-oħra wkoll, preżentaturi televiżivi u ġurnalisti kienu mġiegħla jilbsu velu fuq l-iskrin. Il-mossa kienet ikkundannata minn ħafna, inkluż Zan TV, l-ewwel kanal Afgan li jimpjega esklussivament nisa bħala produtturi u ġurnalisti. Dak iż-żmien, Zan TV qal li l-bidla għal xalpi tar-ras "hedded il-libertà tal-istampa."
Vjaġġar fuq distanzi twal u titjiriet mingħajr kumpann maskili pprojbiti
Fis-26 ta’ Diċembru tas-sena l-oħra, it-Taliban ħareġ linja gwida li tgħid li n-nisa li jixtiequ jivvjaġġaw aktar minn 72 kilometru żgur li jkunu akkumpanjati minn “qarib raġel mill-qrib”.
Huwa ta struzzjonijiet ukoll lis-sidien tal-vetturi biex jirrifjutaw li jittrasportaw nisa li ma kinux lebsin kisi tar-ras. F’Marzu ta’ din is-sena, it-Taliban qal lill-ajruplani fl-Afganistan li n-nisa ma setgħux jitilgħu fuq titjira domestika jew internazzjonali mingħajr sieħeb raġel.
Ministeru tal-Affarijiet tan-Nisa abolit
F’Settembru tas-sena l-oħra, il-Ministeru għall-Affarijiet tan-Nisa kien magħluq. Imwaqqaf fl-2001, il-ministeru ttieħed mill-Viċi Ministeru tal-Propagazzjoni tal-Virtù u l-Prevenzjoni.
Tfal esklużi mill-edukazzjoni
Fil-bidu tas-sena skolastika Afgana f'Marzu, it-Talibani jiddeċiedu li bniet ta' aktar minn 11-il sena ma jitħallewx jirritornaw l-iskola. Qal li l-iskejjel tal-bniet jibqgħu magħluqa sakemm jitfassal pjan “komprensiv” u “Iżlamiku”.
In-nisa m'għandhomx jaħdmu flimkien mal-irġiel
F'Settembru tas-sena l-oħra, membru anzjan Taliban qal li n-nisa m'għandhomx jitħallew jaħdmu flimkien mal-irġiel. “Ġliedna għal kważi 40 sena biex inġibu s-sistema legali tax-Xarija fl-Afganistan,” qal Waheedullah Hashimi, mexxej, lil Reuters. "Ix-Sharia ma tippermettix lill-irġiel u n-nisa jiltaqgħu jew joqogħdu flimkien taħt saqaf wieħed." “L-irġiel u n-nisa ma jistgħux jaħdmu flimkien. "Ma jitħallewx jiġu fl-uffiċċji tagħna u jaħdmu fil-ministeri tagħna."
Kważi n-nisa kollha intervistati minn Human Rights Watch għar-riċerka tagħha li qabel kienu impjegati bi qligħ kienu tilfu l-impjieg tagħhom. “F’Għazni [provinċja], il-ħaddiema tas-saħħa u l-għalliema biss jistgħu jmorru jaħdmu,” qal impjegat ta’ organizzazzjoni mhux governattiva. "Nisa li jaħdmu f'oqsma oħra issa huma sfurzati jibqgħu d-dar."
Meta n-nisa jitħallew jaħdmu, il-postijiet tax-xogħol tagħhom joperaw taħt ir-restrizzjonijiet il-ġodda tat-Taliban. Impjegat tas-saħħa qalet lil Human Rights Watch li l-kap tagħha rranġa laqgħa ma’ uffiċjal għoli Taliban. "L-isptar ġabar flimkien lill-istaff femminili kollu biex jgħidilna kif għandna nġibu ruħna," qalet. “Kif għandna nilbsu u kif għandna naħdmu separatament mill-istaff maskili. Ġejna parir biex inkellmu lill-istaff maskili b’mod insolenti u rrabjat, mhux b’ton artab, biex ma nqanqlux xewqat sesswali fihom.”
Skont rapport ippubblikat mill-Programm ta' Żvilupp tan-Nazzjonijiet Uniti f'Diċembru tas-sena li għaddiet, in-nisa jirrappreżentaw 20 fil-mija tal-forza tax-xogħol tal-Afganistan fl-2020. "Li ma jinvestix f'nofs il-kapital uman tal-pajjiż, fl-edukazzjoni tal-bniet, se jkollu konsegwenzi soċjoekonomiċi serji fis-snin. li ġejjin,” qal ir-rapport.
