Rubén M. Mateo.- Deixemos de mirar o pasado con nostalxia e empecemos a mirar cara ao futuro: un dos indicadores máis sólidos do noso país é o da xenerosidade entre xeracións.
A xornada tivo lugar na sede da Asociación de Rexistradores da Propiedade, Mercantil e Mobiliario de España, e puido seguirse presencialmente e por internet.
O pasado 24 de novembro celebrouse o primeiro día das xornadas a COMISIÓN CIENTÍFICA JUBILARE baixo o título Ética e filosofía do envellecemento (cuxa gravación pódese consultar nesta ligazón). Dulce Calvo, directora de RSE do Colexio de Rexistradores e membro da comisión executiva, foi a encargada de presentar esta primeira sesión, destacando as cuestións que suscita o tema do envellecemento, a necesidade de reflexionar sobre todos os seus aspectos dende o punto de vista. de filosofía e ética e ver, non só os problemas, senón os diferentes retos e oportunidades que poden xurdir nesta etapa da vida.
O profesor Ángel Puyol González, catedrático da Universidade Autónoma de Barcelona e membro da Comisión Científica JUBILARE, presentou e moderou o webinar, facendo referencia ao currículo e a relevancia dos distintos relatores e plantando algúns dilemas éticos. Entre eles, referímonos ao experimento social do entorno global coñecido como a “máquina moral”, amosando que os obxectivos de eficiencia chocan a miúdo con valores éticos e morais compartidos universalmente.
Coa pregunta formulada deste xeito, cede a palabra a Mª Dolores Puga González, científica sénior de OPIS, quen abordou, con optimismo, como se debe tratar o envellecemento e a vellez, entre outras cuestións.
"Unha das cousas que peor facemos é transmitir un discurso dramático sobrio sobre o envellecemento colectivo e individual", dixo Puga. Moitas veces atopámonos con titulares que falan de crise demográfica, inverno demográfico, envellecemento, suicidio demográfico, hemorraxia demográfica... “É moi común atoparse con discursos de medo. Estes discursos teñen tres cousas en común. Presentar o envellecemento como unha traxedia. Porque é o paso previo á extinción. Outra cousa é o aspecto diferencial. Só nos pasa a nós. A vella Europa ou a vella Europa do Sur. Hai un certo discurso vitimizador. Mentiras. O envellecemento é global e ocorre en todas as poboacións do mundo. E un terceiro é presentar o envellecemento como un problema que se pode solucionar facilmente”, continúa Puga.
"Este discurso é perverso" -afirmou-, e leva a un enfrontamento interxeracional, moi afastado da realidade, citando o Informe España que destaca que un dos indicadores máis sólidos do noso país é o da xenerosidade entre xeracións.
Por iso, durante a súa intervención insistiu na obriga de desenterrar os discursos que contribuíron a afianzar os prexuízos, e tamén de evitar a idea de que a vellez é unha etapa de mera supervivencia, cando, pola contra, ofrece moitas oportunidades.
Así mesmo, apuntou que é necesario evitar posturas que culpan á poboación maior, acusándoa de acabar co noso sistema de benestar, porque invisibilizan as enormes achegas que realizan dende a vellez, lanzando unha mensaxe positiva ao sinalar que “pola calidade da vida á que chegamos é un gran para comezar novos proxectos e ilusións. Deixamos de mirar ao pasado con nostalxia e comezamos a mirar cara ao futuro”.
Txetxu Ausín Díez, científico superior do Instituto de Filosofía do CSIC, comezou a súa intervención coa lectura dun fragmento dunha reportaxe publicada en El Periódico de Catalunya. Fíxoo para falar da soidade, concretamente da soidade non desexada. Isto, afirmou, tamén se percibe como un choque, que supón unha dobre carga. “A soidade non desexada é a sensación de ser dalgún xeito redundante na vida. Se nos centramos na soidade que está ligada ao illamento social, isto ten consecuencias dramáticas”, dixo. "Hai que dicir que a soidade é un importante problema de saúde pública na vellez", sinalou Ausín. E é que, garantido, o mantemento de lazos sociais de calidade non só inflúe no benestar emocional ou psicolóxico, senón que pode afectar significativamente ao benestar físico e á lonxevidade das persoas.
En todos os casos, destacarase que sesións como a que se estaba a desenvolver contribuíron a combater prexuízos e estereotipos que acaban discriminando ás persoas unicamente pola súa idade.
O terceiro relator foi Jon Rueda, un mozo Investigador do Departamento de Filosofía da Universidade de Granada, que tratou diversas cuestións. Entre eles dixo a discriminación por idade, é dicir, a discriminación das persoas pola súa idade que, aínda que non é exclusiva das persoas maiores, lles afecta en gran medida. Teña en conta que a discriminación por idade podería supor unha discriminación no acceso a determinados recursos que deberían estar dispoñibles para todas as condicións de igualdade, así como o fomento de estereotipos sociais sobre a vellez e o envellecemento. “A discriminación por idade vese como un tráxico dilema cando falamos da distribución dos recursos sanitarios que son casos. Desafortunadamente, temos unha experiencia próxima como consecuencia da pandemia", subliñou Rueda.
Antes de rematar a xornada, o moderador, Ángel Puyol González, leu algúns comentarios que chegaron dos participantes vía streaming no Chat, e abriu o tempo de reflexións e preguntas no que tamén participaron algúns dos asistentes. Destacando as intervencións doutros membros da comisión científica JUBILARE, como José Augusto García ou Rafael Puyol.
A gravación completa deste evento pódese consultar aquí. O seminario web celebrarase o 19 de xaneiro de 2023. Anunciarase debidamente nestas páxinas.
