Covid-19ak eragindako pandemiak gripea fokutik kanpo utzi zuen. Baina aurten indartsuago itzuli da. SARS-CoV-2 lehertu zenetik, arnas birusek beren ereduak aldatu dituzte, eta denboraldi honetan horien guztien intzidentzia anormalki balio altuak izan dira, hala nola, A eta B gripeak. Hala ere, adituak ikusten ari dira denboraldia ez omen da amaitu.
Raúl Ortiz de Lejarazu Valladolideko Gripearen Zentro Nazionaleko aholkulari zientifiko eta zuzendari emerituak azaldu zuen iaz, 21-22, kexak izan genituela ofizialki kexarik egon ez arren. «Europak XX. eta XXI. mende osoan izan duen kexarik luzeena izan zen, intentsitate txikikoa izan arren. Eta okerrena da ez dela amaitu berri”.
Arazoa da kexa iraunkor bat dagoenez, endemikoa mantendu dela edo "kovizalizatu" egin dela. Gripe denboraldia Santa Claus edo Errege Magoak hasi baino lehen eta hurrengo urtean egoera honek berdin jarraituko duela da joera.
Gripearen birusa mota ezberdinek eragindako sindromea da, A, B, etab. «Ikuspegi klinikotik bereiztezina den birusa da, animalietan duen gordailua dela eta, bizitzeko gizakiaren beharrik ez duena eta, noizean behin, gizakiengana jauzi egiten duena», dio Ortiz de Lejarazuk.
Azken mendean, gogoratu du, "pandemia handiak izan ditugu, hala nola, 18ko gripea, Asiako gripea, Hong Kongeko gripea, eta mende honetan, gripe A pandemia. Gripearekin badakigu birus berri bat izango dela. aldian-aldian agertuko dira horren aurrean, eta ez dugu defentsa asko izango”.
Zorionez, Jordi Reina Balear Uharteetako Son Espases Ospitaleko Birologiako buruak adierazi duenez, pandemia eragiten duen birusa ez da urtez urte txertoan aldaketak egiteko betebeharra duten aldaerak bezain maiz. «Birusa bere erritmoan doa eta bere eboluzio-prozesu arrunta jarraitzen du eta, batzuetan, zirkulatzen ari den tximiniaren birusa txertoarenarekin bat dator, txertoaren konposizioak otsailean erabakitzen duelako eta urrian sartzen hasten delako. Ez besteetan bezala, elgorria bezala, beti tentsio bera baita”.
Ez du zentzurik arriskuan dauden haurrak soilik txertatzeak
jordi erregina
Balear Uharteetako Son Espases Ospitaleko Birologiako arduraduna
2011n, Osasunaren Mundu Erakundeak ume guztiei gripearen txertoa hartzea gomendatu zien. Ingalaterra bezalako herrialdeak urte hartan atera ziren txertoa ematera, baina Espainiak, txertoetan eredu izan arren, ez du egin aurten arte. Azken denboraldi honetan hiru autonomia erkidegotan bakarrik hasi dira haurrak txertoa jartzen: Andaluzian, Murtzian eta Galizian.
Lehenik eta behin, Espainiako Pediatria Elkarteko Txertoen Aholku Batzordearen gomendioa izan zen eta aurten ere Osasun Ministerioak 6 hilabete eta 5 urtetik beherako haurrentzako txertoen egutegi ofizialean sartu du. Dena den, Fernando Sánchez Peralesek, Vithas Madrid La Milagrosa Unibertsitate Ospitaleko zuzendari medikoak eta Madrilgo eta Gaztela-Mantxako Pediatria Elkarteko presidenteak, adierazi duenez, “haurrak bizitza osoan izan dituzte gripearen aurkako txertoa. Baina orain arte zaurgarrienei bakarrik jartzen zitzaien txertoa, haur guztien %30aren %10a ozta-ozta, arriskuan daudenak.
Berandu gabiltza, AEB bezalako herrialdeetan 18 urtetik beherakoei eta Irlanda 17ra artekoei txertoa jartzen dietelako. "Hau da, minimoekin eta 10 urte atzerago goaz", azpimarratu du Lejarazuk.
Berandu gabiltza, beste herrialde batzuk dagoeneko beren seme-alabei txertoa jartzen ari dira
Raul Ortiz de Lejarazu
Valladolideko Gripearen Zentro Nazionaleko aholkulari zientifikoa eta zuzendari emeritua
Iritzi bera du Fernando Moraga-Llop pediatra eta Espainiako Txertoen Elkarteko aurkezleak. "Espainiako Pediatria Elkarteak 18 urtetik beherako txerto unibertsala landa lezake gaixotasun hau kontrolatzeko estrategia gehien".
Gauza positiboa, dio Reinak, "lehen aldiz Ministerioak ofizialki gomendatzen duela, eta adin tarte honetarako finantzatzen duela". Orain arte, txertoa arrisku faktoreak zituzten haurrentzat bakarrik gomendatzen zen. Kontraesan samarra zen hori, Reinak aitortu duenez, "dakigunez, gripearekin gaixotzen diren haurren %60 edo %70 ez dagoela arriskuan". Eta datu bat gehitzen du Moraga-Llopek: kexekin ingresatuta dauden hiru umetik bik ez dute arrisku faktorerik eta hiltzen direnen erdiak baino gehiagok ere ez. Eta beste bat: salaketak urtaro guztietan 14 eta 20 haur osasuntsu hiltzen ditu Espainian.
Lau adituak bat datoz arazoa dela kexa gaixotasun hilgarria den sentsaziorik ez dagoela. «Gaixotasun arriskutsua dela transmititu behar dugu eta prebentzio neurriak hartu behar direla, txertoa adibidez. Eta batez ere zuri finantzatzen badizute”, azpimarratu du Reinak. "Ez dago txertoa ez hartzeko benetako arrazoirik".
Munduan gripearen eraginik handiena entzuteko, Ortiz de Lejarazuk adibide hau jarri du: «Urtero Txinako biztanleriaren baliokidea gripeaz kutsatzen da; Ospitaleratuak Madrilgo Erkidego osoaren baliokidea izango litzateke, eta hilkortasuna Sevillako biztanleriaren antzekoa izango litzateke, hilgarriagoa bada, edo Valentzia edo Zaragoza bezalakoa, hain larria bada.
Pediatrak txertoen zaleak dira
Fernando Sanchez Perales
Vithas Madrid La Milagrosa Unibertsitate Ospitaleko zuzendari medikoa eta Madrilgo eta Gaztela-Mantxako Pediatria Elkarteko presidentea
Hori dela eta, haurrak txertatzeak, banakako efektuaz gain, alboko ondorioa du. Osasun publikoko neurri gisa: adinekoak babestea.
Moragak azaldu du haurrak direla eragile garrantzitsuenak, kutsatuenak direlako, %20 eta 40 artean. Bere transmisore nagusia eta bere diagnostiko zaila. Eta azkenik, “jende gehiagorekin harremanetan daude”. Hau da, Queen-en oharrak, “sarrera, dibulgatzaile eta mantentzaileak dira; baina baita jasaten ere.
Espainian gripearen garaian, zaintza sistemaren arabera, 15 urtetik beherakoek dute gripearen intzidentzia handiena 100.000 biztanleko. Ortiz de Lejarazuren ustez, "gripea gazteak eta heldu gazteak kutsatzen dituen gaixotasun sistemikoa da eta pertsonak edo haien ahultasunak hiltzen ditu".
Hurrengo birus pandemikoaren zain
Hegaztien kexa kasu gero eta gehiago hegaztien artean, eta baita ugaztunen artean ere, etorkizuneko pandemia baten beldurra pizten du. Fernando Moraga-Llopen, H5 birusaren kezkak hedapen handiagoa eragiten du eta ugaztunetara transmititzen da. Antzeko iritzia du Jordi Reina: «H5 seinale txarrak ematen ari da. Europan hegazti gripearen agerraldi gehiago izan ditugu orain arte baino eta Espainian milaka oilasko eta ikusmen hil behar izan dira”.
H7 birusak gehien kezkatzen duen Raúl Ortiz de Lejarazurentzat, badira hegaztietatik gizakietara doan bidaia denbora gutxiagoan azkarrago ezagutzea ahalbidetuko luketen ezaugarri batzuk. Gainera, birus pandemiko batentzat oso garrantzitsua den kalitatea du transmisio asko sintomarik gabekoak izatea, SARS-COV- adibidez.
Pediatrek gaur egun euren seme-alabei txertoak jartzearen garrantziaz gurasoak konbentzitzeko eginkizuna dute. "Pediatrek oso gogotsu daude txertoak, oro har, eta gurasoak hunkitu behar ditugu", dio Sánchez Peralesek. Horretarako laguntza dute: txerto desberdinak. «Horrela gomendatuko dugu».
18 urtetik beherakoei txertoa ematea da estraturik onena
Fernando Moraga Llop
Pediatria eta Espainiako Txertoen Elkarteko bozeramailea
Autonomia batzuk dagoeneko aukeratu dute haurtzaroko txerto berri batzuk hurrengo denboraldirako (2023-2024) txertaketa-egutegi ofizialetan sartzea. Beste batzuk ebaluatzen ari dira. Aurten Murtziako Erkidegoak hurrengo denboraldirako aukera berriak erabili ditu, Gaztela eta Leonek jakinarazi du jada; horrek beste autonomiak bide horretatik jo dezakeela pentsarazten digu.
aukera biologikoa
Ortiz de Lejarazuk beste datu garrantzitsu bat gehitzen du. "Infektatu zinen lehen aldia sistema immunologikoaren birus berri bat da, birus bati hobeto erantzuteko aukera ematen dion zelula immune bat sortzen duena".
Adituek ezinbesteko kanpainak sortzen dituzte familiei txertoak zabaltzeko. «Oso garrantzitsua da familiek jakitea 5 urtetik beherako haurrentzat gripearen aurkako txertoa gomendatzen dela, eta txertoak Osasun Sistema Nazionalak finantzatzen dituela, txertoa hartzera eraman ditzaten».
Azken batean, Moraga-Llopek ez du alde batera utzi nahi txertoak osasun langileek eman behar dituztela. "Ez duzu auto-txertoa eman behar".
