Ọrọ pupọ wa nipa iṣakoso iṣelu tabi aiṣedeede ti Covid. Isakoso ilera tabi aiṣedeede jẹ ibeere tun. Ṣugbọn diẹ tabi nkankan ni a sọ nipa iṣakoso ibaraẹnisọrọ. Mo ro pe o to akoko lati ṣe itupalẹ bi awọn media ṣe ṣakoso alaye ti o ni ibatan si otitọ yii ti o ti gbe gbogbo wa. Gẹgẹbi awọn Amẹrika Bill Kovach ati Tom Rosenstiel ṣe tọka si ninu iwe wọn 'Elements of Journalism', awọn oniroyin ni ofin akọkọ, eyiti o jẹ otitọ. Ati pe timotimo si o jẹ ojuse ati gbogbo agbaye, iyẹn ni, anfani ti gbogbo eniyan. Awọn koodu Awọn iṣe ti Igbimọ Ẹdun Tẹ tabi Igbimọ Ẹdun Tẹ, eyiti o mu awọn ẹgbẹ akọkọ papọ
ti ibaraẹnisọrọ ti United Kingdom sọ pe anfani gbogbo eniyan ni “eyiti o ṣe aabo fun ilera gbogbo eniyan ati pe o ṣe idiwọ fun awọn ara ilu lati ni idamu”.
O jẹ otitọ pe ajakaye-arun ti mu awọn iku, awọn akoran, awọn gbigba, ICU. Awọn otitọ rẹ, jẹ alaye. Alaye ti awọn media ti gbejade si awọn akọle wọn. Ọdun meji nibiti iroyin naa ti ku, igbega ni awọn gbigba ile-iwosan ati awọn akoran. Ojoojúmọ́ ni wọ́n ti ń tan ìbẹ̀rù, ìdánìkanwà, àìnírètí. Ṣugbọn awọn eniyan ti o mu larada, awọn eniyan ti ko ni akoran, awọn eniyan ti o lọ kuro ni ile-iwosan, iṣọkan ati iyasọtọ ti ọpọlọpọ awọn eniyan ailorukọ tun jẹ otitọ ati alaye. Awọn eniyan ti o ti mu alaafia, ayọ, ifọkanbalẹ, ireti. Ati pe abojuto abojuto, eniyan, iwa oninurere ko ṣi awọn iroyin tabi ti han ni awọn oju-iwe iwaju.
Lẹ́yìn ìtumọ̀ Ìgbìmọ̀ Tó Ń Bójú Tó Ìkẹ́dùn Àwọn Ìròyìn nípa ire gbogbo ènìyàn, ìbéèrè náà ni pé, Fún ọdún méjì, ṣé àwọn ilé iṣẹ́ agbéròyìnjáde ti ń ṣi àwọn aráàlú lọ́nà bí? Pope Francis, n ṣe iranti nọmba ti onise iroyin ni ayeye ti 52nd World Day of Social Communications, gba awọn ibaraẹnisọrọ niyanju nigbagbogbo lati jẹ ẹri nigbagbogbo, yago fun itankale alaye ti ko tọ ati ibọwọ fun pataki ti iṣẹ wọn: lati jẹ "olutọju iroyin". Ati pe o fi kun pe olubanisọrọ naa “ni iṣẹ-ṣiṣe naa, ni aibalẹ ti awọn iroyin ati ni iji ti awọn akọkọ, lati ranti pe aarin ti awọn iroyin kii ṣe iyara ni fifunni ati ipa lori awọn eeyan olugbo, ṣugbọn awọn Nípa ojúṣe, Póòpù John XXIII ṣe kedere pé: “Bí àpilẹ̀kọ kan tàbí àpèjúwe kan bá sọ ibi mímọ́ ṣíṣeyebíye ti ọkàn kan di aláìmọ́, nínú àwọn ìwé ìròyìn yín, orúkọ oyè ògo tàbí àṣeyọrí èyíkéyìí mìíràn yóò bà jẹ́, nítorí ì bá ti kọ́ sórí rẹ̀. awọn adehun ti o lewu.”
Kini ifaramo wa si awujọ? A pe wa si iroyin. Awọn nọmba iku ti awọn iroyin ti ṣii lojoojumọ ti kọlu awọn eniyan, awọn eniyan wa, lile. Ati pe ẹnikan yoo ni lati beere, ṣe alaye naa ti, ni ihuwasi, a ni lati fun? Awọn onise iroyin gbọdọ mọ itumọ ti igbesi aye ti o kọja aye ati ki o ni ẹri-ọkan ti o fun wa laaye lati ṣe alaye pe ohun ti a nṣe -iroyin- wa ni iṣalaye si anfani ti o wọpọ ati nibẹ, kii ṣe ohun gbogbo lọ.
============================
Humberto Martínez-Fresneda jẹ oludari ti Iwe-ẹkọ Iwe Iroyin UFV
