Asteroid e entseng ho feta craters tse tharo

Joseph Manuel NievesTLOTLANG

Sethala se tla be se le ka boroa-bochabela ho Wyoming, United States, sebakeng seo ho fumanoeng li-craters tse ngata, kaofela ha tsona li thehiloe lilemong tse limilione tse 280 tse fetileng. Sengoliloeng sa morao-rao se phatlalalitsoeng ho 'Geological Society of America Bulletin' (GSA Bulletin) sehlopha sa bafuputsi ba Jeremane le Amerika Leboea, se etelletsoeng pele ke Thomas Kenkmann, oa Univesithi ea Jeremane ea Freiburg, se hlalositse hore li-craters tsena, pakeng tsa 10 le 70 metres bophara, e tla bōptjoa ka mor'a tšusumetso ea meteorite bohōle ba lik'hilomithara tse lekholo, ho hlahisa palo e kholo ea majoe ho pholletsa le libaka, tse ileng tsa khutla ka mor'a ho oela fatše ka cascade. Ha a

lefika la sebaka le thulana le polanete kapa ngwedi, ntho e ntshitsweng hotswa hodimo e entse crater. Li-blocks tse kholo tsa thepa eo li ka iketsetsa 'likoti' fatše.

"The trajectories - e hlalosa KenKmann- e bontša mohloli o le mong le kamoo li-crater li entsoeng ka li-blocks tse nkiloeng ho tsoa ho crater e kholo ea mathomo. Li-crater tsa bobeli tse pota-potileng mekoti e meholo li tsebahala lipolaneteng le likhoeling tse ling, empa ha li so ka li fumanoa Lefatšeng." Ntle le ho feta, morero wa Changed China 4 o ile wa ithuta sebaka se karolong e hole ya Ngwedi moo ketsahalo ena e ileng ya hlokomelwa ho pota-pota 'source craters' tse nne: Finsen, Von Kármán L, Von Kármán L' le Antoniadi.

Kerkmann le sehlopha sa hae ba se ba khethile li-crater tse 31 tsa bobeli ho Wyoming tse sieang sebaka sa pelaelo, empa hape ba fumane tse ling tse mashome a tšeletseng tseo ba e-s'o khone ho li amahanya le crater e kholo.

Pale ena e qalile ka 2018, ha Kenkmann le basebetsi-'moho le eena ba ne ba etsa lipatlisiso ka letoto la li-craters tse pota-potileng Douglas, Wyoming. Ka nako eo, re ne re nahana hore kaofela ha tsona li entsoe ka likhechana tse sa tšoaneng tsa sebaka se tšoanang sa moralo se neng se robehile sepakapakeng. Empa hamorao o ile a sibolla dihlopha tse ngatanyana tse ding tsa craters tsa dilemo tse tshwanang, tse tletseng matheba sebakeng seo.

Ho ya ka phuputso, majwe a etsang di-crater tsa bobedi a tlameha a be a le pakeng tsa dimithara tse 4 le 8 ka bophara, mme a wele fatshe ka lebelo le pakeng tsa 2.520 le 3.600 km/h. Katoloso ea litsela tsa bahanyetsi holim'a mehloli e behang maikutlo ho fana ka maikutlo a hore mokoti oa mantlha, o sa sibolloang o fetela bohareng ho ea moeling oa Wyoming-Nebraska ka leboea ho Cheyenne.

Ho ea ka sehlopha, crater eo mohlomong e ne e le bophara ba lik'hilomithara tse 50 ho isa ho tse 65, 'me e entsoe ke sehlaseli se pakeng tsa 4 le 5,4 kilometers ka bophara. Ho ya ka babatlisisi, crater e kgolo mohlomong e ne e patilwe dikilomitara tse ding tse mmalwa ho tloha ho sediments tse ileng tsa bokellana ka mora nako ya tshusumetso. Leha ho le joalo, palo e lekanang ea sediment e tla hohola le ho pepesa li-crater tsa bobeli ha, hamorao, Sierra Rocosa e phahamisoa.

Leha ho le jwalo, Kenkmann o dumela hore crater ena e kgolo e ka fumaneha ka ho ithuta matla a makenete le matla a kgohedi a sebaka sena ha ho ka ba le diphoso tse senolang boteng ba yona.