“O le vali o le pule i le ola, o le vali e fasiotia ai le tusiata”

O ia o se vaega o le faʻatusa fou Madrid, faʻatasi ai ma numera e pei o Guillermo Pérez Villalta, Luis Gordillo, Alfonso Albacete, Carlos Alcolea..., o le toʻatele oi latou e leʻi fananau mai i le laumua. Manolo Quejido (Seville, 1946) sa faaalu le 14 tausaga i Madrid. "Sa ou i ai faatasi ma aʻu uo, uo faigaluega, ma ua lava lena. O se tulaga fiafia ma sili ona manaia”, o lana tala lea. Pe sa talafeagai le talafaasolopito i lena vaega o tusiata? Aua o le au tusiata Sipaniolo o le 70s ua fai si galo. “E tutupu mea na,” o lana tala lea ma le fa’amavae. E sili atu nai lo le 5 sefulu tausaga o galuega i tua atu o ia, afa i le va o pop ma expressionism.

'A aunoa ma le taumafaina', saunia e Manolo Quejido (Andalusian Center for Contemporary Art, Seville)

'A aunoa ma le taumafaina', saunia e Manolo Quejido (Andalusian Center for Contemporary Art, Seville) Ernesto Agudo

O le Falemata'aga a Reina Sofia e tu'uina atu ia te ia, se'ia o'o ia Me 16, 2023, 'Mamamao e aunoa ma se fua'. E tu'ufa'atasia ai le selau selau o ata vali e aofia ai lana galuega atoa. Mai le lanu uliuli, mai le ulu e oo i tamatamaivae, o le tusiata e faʻatusatusa i ata vali lanu eseese o loʻo tautau i totonu o le maota. E le o mea uma. Faatasi ai ma i latou, tasi mai le 2014, e tau leai se lanu. E fa'aulutalaina 'I'uga', ae o le upu e foliga fa'afoliga. O loʻo i ai se faʻamatalaga i le pito i lalo o le tapoleni: "E ala i le vali e oʻo i le iuga, o le vali e leai se gataaga." “O se fa’aaliga fa’amanatu fa’apitoa mo a’u, aua e tapunia ai le taamilosaga atoa o la’u galuega. O se sala tupe. pa'u le pupuni O le a toe amata mea uma." Ma na ia taʻu atu se taʻutinoga vavalalata: “Mo le sefulu tausaga ou te leʻi manaʻo pe mafai ona faaali atu i se tasi laʻu galuega. Mo au e le mafaamatalaina. O la'u isi galuega e le mafai ona mafaufauina. Mo le taimi muamua ou te valiina e aunoa ma se manatu i le mea o loʻo ou faia".

O se alii talavou, a'o le'i 'O le atavali', 2002 (A'oa'iga tumaoti)

O se alii talavou, i luma o le 'La Pintura', 2002 (Private Collection) Ernesto Agudo

O se mea e ofo ai ona o le tulaga lea ina ua mavae se galuega umi ma le manuia. Pe ona o le lē saogalemu? “Po o. Le saogalemu, i taimi uma. E leai sana mea a se tasi. O le faagasologa o le valiina o le pule i le ola. O le ata vali e fasiotia ai le tusiata, ma avea ai o ia ma se tasi o tagata uma. E tutusa lava ma le tusitusi. O le isi tagata tusiata lenei, e pei o le heteronym, e taʻua o ia o Nadir [faasino i luga o le lalolagi selesitila e faafeagai ma le zenith]. O se vaega o se atavali na ou faia: 'Aperitif at the Etena bar'. O aʻu o Nadir ma o oʻu manatu ia ". O ana upu e iai se mea apokalipika, e pei o loo ia faatofa i lana galuega. Ma mai ia Manolo Quejido: "E tusa lava pe ou te faatofa atu ia te ia, e toetoe lava a ou lagona ai le fiafia."

'E aunoa ma ni upu', saunia e Manolo Quejido, 1977 (Fa'aagaaga o Fa'aonaponei Ata o Madrid)

'E aunoa ma ni upu', saunia e Manolo Quejido, 1977 (Museum of Contemporary Art of Madrid) Ernesto Agudo

E faigata tele le filifilia o le selau o galuega, talu ai o Manolo Quejido o se tusiata e le vaivai ma sa ia gaosia le tele o galuega, lea, e tusa ai ma le pule, e "pei o se fanua o meleni". "O lana galuega e matua ogaoga, e sili ona tumau," o le fautuaga a Manuel Borja-Villel, le faatonu o le Reina Sofia. E i ai le manino ma le malosi. E leai ma se tasi, ae tele Manolo Moans. O ona manatu ma ona manatu o lo'o atagia i le fa'aaliga, lea o lo'o tautau ai fa'asologa ma seti o galuega tetele. Velázquez ("le tusiata sili ona manatu o faatufugaga Sipaniolo", e tusa ai ma Borja-Villel) o loʻo iai i lana galuega atoa. E aliali mai o ia i ata vali e pei o le 'Partida de damas' ma atagia ai o ia i le 'VerazQes', mai le 'La fragua de Vulcano', 'Las hilanderas' ma le 'Las meninas'. Velázquez al cubo: atavali i luga o Velázquez i le Palacio de Velázquez, i se faaaliga na saunia e Beatriz Velázquez. Pau lava le mea o lo'o misi o le fa'ailoga Velázquez e tu'uina atu taeao. Ae e le gata ina fiafia o ia i le matai Sevillian. I le '30 matauila', na ia fa'aaloalo i le Talafa'asolopito o Ata: Piero della Francesca, Ingres, Goya, Cézanne, Picasso, Matisse, Warhol, Bacon...

Mai ata vali susulu o le 80s i le tetee atu i le sosaiete faʻatau o le 90s: igoa o oloa, supamaketi ofo, nusipepa ... I lana galuega tele 'E aunoa ma le faʻaaogaina' (1997-1999) na te faʻaalia le faʻateleina o le taumafaina . O lana ata vali e tautala i ata vali, ae aunoa ma le faʻaaogaina e le tagata lava ia. Na te tuʻuina le tusiata, le vali ma le gaioiga o le vali i luga o le vaalele e tasi. Na ia faʻalatalata atu i le gaioiga tonu o le valiina ma suʻesuʻe ma le totoa le avanoa palasitika o le valiina. E i ai se ata vali ma se ata vali. E fiafia o ia i sootaga i le va o mafaufauga ma ata vali. E le gata i lea, o le matematika (Möbius), filosofia (Nietzsche, Heidegger, Lacan, Bataille), solo... E leai se mea e ese mai ia te ia. O lona fiailoa e le gata.