Il-kxif tal-verità mhux dejjem faċli, fil-fatt, tista 'tkun attività ta' riskju għoli. Dan huwa l-każ ta’ bosta ġurnalisti, xi drabi ffastidjati biex ma joħorġux fid-dawl ċerti kwistjonijiet ta’ interess pubbliku. Sitwazzjoni li ilha enfasizzata u li l-Kummissjoni Ewropea ħadet inkarigata minnha, billi ħadet miżuri biex ittejjeb il-protezzjoni tal-ġurnalisti u tad-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem kontra l-litigazzjoni abbużiva.
Il-kawża tal-gag jew kawża strateġika kontra l-parteċipazzjoni pubblika (SLAPP) hija forma speċjali ta’ fastidju li tintuża l-aktar kontra ġurnalisti u difensuri tad-drittijiet tal-bniedem biex tippenalizzahom jew ma tħallihomx jitkellmu fuq kwistjonijiet ta’ interess pubbliku.
Il-proposta għal Direttiva tikkonċerna kawżi b'gang f'materji ċivili b'riperkussjonijiet transkonfinali u se tippermetti lill-imħallfin jiċħdu malajr kawżi manifestament infondati kontra dan il-grupp.
Kumpens
Tistabbilixxi wkoll diversi garanziji u rimedji proċedurali, pereżempju, f’termini ta’ kumpens għad-danni, kif ukoll sanzjonijiet dissważivi għall-preżentata ta’ kawżi abbużivi.
Rakkomandazzjoni lill-istati membri
Il-Kummissjoni Ewropea adottat ukoll Rakkomandazzjoni komplementari biex tħeġġeġ lill-Istati Membri jallinjaw ir-regoli tagħhom mal-liġi proposta tal-UE wkoll fil-każijiet nazzjonali u fil-proċeduri kollha, mhux biss fil-kawżi ċivili. Ir-Rakkomandazzjoni tappella wkoll lill-Istati biex jadottaw miżuri oħra, pereżempju, f'termini ta' taħriġ u għarfien, biex jiġġieldu l-SLAPPs.
Id-Direttiva tipprovdi lill-qrati u lill-vittmi ta' kawżi b'gag bl-għodda meħtieġa biex jittrattaw litigazzjoni manifestament infondata jew abbużiva. Is-salvagwardji huma mistennija li jibbenefikaw, b’mod partikolari, ġurnalisti u individwi jew organizzazzjonijiet iddedikati għad-difiża tad-drittijiet fundamentali u drittijiet oħra, bħad-drittijiet ambjentali u klimatiċi, id-drittijiet tan-nisa, id-drittijiet tal-persuni LGBTIQ, id-drittijiet ta’ persuni ta’ minoranza razzjali jew etniċi. oriġini, drittijiet tax-xogħol jew libertajiet reliġjużi, għalkemm il-persuni kollha relatati mal-parteċipazzjoni pubblika fi kwistjonijiet ta’ interess ġenerali jkunu protetti.
bilanċ
Is-salvagwardji ffukaw fuq il-garanzija ta’ bilanċ bejn l-aċċess għall-ġustizzja u d-drittijiet tal-privatezza, minn naħa, u l-protezzjoni tal-libertà tal-espressjoni u l-informazzjoni, min-naħa l-oħra. L-elementi ewlenin tal-proposta huma dawn li ġejjin:
– Ċaħda bikrija ta’ kwalunkwe litigazzjoni manifestament infondata: il-korpi ġurisdizzjonali jistgħu jippreżentaw il-proċedura mingħajr aktar formalità meta kwistjoni tkun manifestament infondata. F’sitwazzjoni bħal din, l-oneru tal-prova jaqa’ fuq ir-rikorrenti, li jkollha turi li l-kwistjoni mhijiex manifestament infondata.
– Spejjeż tal-proċess: l-ispejjeż kollha jaqgħu fuq il-konvenut, inklużi d-drittijiet tal-avukati tal-konvenut, f'każ ta' żvalutazzjoni ta' kwistjoni għal abbuż.
– Kumpens għad-danni: Il-vittmi SLAPP se jkollhom id-dritt li jitolbu u jiksbu kumpens sħiħ għad-danni materjali u morali.
– Sanzjonijiet dissważivi: biex jipprevjenu lill-konvenuti milli jidħlu f'litigazzjoni abbużiva, il-qrati jistgħu jimponu sanzjonijiet dissważivi fuq dawk li jressqu dawn il-każijiet quddiemhom.
– Protezzjoni kontra sentenzi minn pajjiżi terzi: L-Istati Membri għandhom jirrifjutaw li jirrikonoxxu deċiżjoni tal-qorti minn pajjiż terz kontra persuna domiċiljata fi Stat Membru jekk il-proċedura titqies manifestament infondata jew abbużiva taħt il-liġi ta’ dak l-Istat Membru. Il-parti danneġġjata tista' wkoll titlob kumpens għad-danni u l-ispejjeż fl-Istat Membru li fih tkun domiċiljata.
Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni, adottata fl-istess ħin mal-proposta għal Direttiva, tħeġġeġ lill-Istati Membri biex jiżguraw li jittieħdu l-miżuri li ġejjin:
– Oqfsa legali nazzjonali simili għandhom joffru s-salvagwardji meħtieġa, lil dawk tal-UE, għall-ġlieda kontra SLAPPs nazzjonali, inklużi garanziji proċedurali li jinvolvu antiċipazzjoni ta' litigazzjoni manifestament infondata. Jeħtieġ ukoll li l-Istati Membri jiżguraw li r-regoli tagħhom dwar il-libell, li hija waħda mill-aktar raġunijiet komuni biex jinġiebu SLAPPs, ma jkollhomx effett mhux ġustifikat fuq il-libertà tal-espressjoni, fuq l-eżistenza ta’ ambjent tal-midja miftuħ, ħieles u plural, u f’ parteċipazzjoni pubblika.
– Għandu jiġi offrut taħriġ lill-professjonisti legali u lill-vittmi potenzjali ta’ gag suits sabiex itejbu l-għarfien u l-ħiliet tagħhom sabiex ikunu jistgħu jittrattaw b’mod sodisfaċenti dan it-tip ta’ litigazzjoni. In-Netwerk Ewropew għat-Taħriġ Ġudizzjarju (EJTN) jintervjeni biex jiggarantixxi l-koordinazzjoni u t-tixrid tal-informazzjoni fl-Istati Membri kollha;
– Għandhom jiġu organizzati kampanji ta’ għarfien u informazzjoni biex il-ġurnalisti u d-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem jagħrfu meta jkunu qed jiffaċċjaw kawża tal-gagg.
– Il-vittmi ta’ kawżi b’gag għandhom ikunu jistgħu jagħmlu użu minn għajnuna individwali u indipendenti, pereżempju, offruta minn ditti legali li jiddefendu lill-vittmi SLAPP pro bono.
– Id-dejta aggregata miġbura fil-livell nazzjonali dwar proċeduri legali manifestament infondati jew abbużivi kontra l-parteċipazzjoni pubblika trid tiġi rrappurtata lill-Kummissjoni kull sena mill-2023.
Id-Direttiva proposta se tiġi nnegozjata u adottata mill-Parlament Ewropew u l-Kunsill qabel issir liġi tal-UE. Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni hija applikazzjoni diretta. L-Istati Membri se jkollhom jirrappurtaw lill-Kummissjoni dwar l-implimentazzjoni tagħhom tmintax-il xahar wara l-adozzjoni tar-Rakkomandazzjoni.
