Il-Xunta tħabbar friża fuq il-prezzijiet tal-miżati amministrattivi
Alfonso Rueda u Miguel Corgos fil-preżentazzjoni tal-baġits tax-XUNTA
18/10/2022
Aġġornata fis-7:43 pm
L-amministrazzjoni reġjonali se jkollha 2023 miljun ewro bbaġitjati fl-12.620. Iċ-ċifra, li dejjem tikber f'dawn l-aħħar snin, hija għal darb'oħra l-ogħla fl-istorja. F'dan l-eżerċizzju, iż-żieda hija l-akbar bi kważi biljun (993) aktar meta mqabbla mal-kontijiet tal-2022. Dawn jogħlew bi 8.5% u jagħmluha essenzjali minħabba "l-progress tajjeb tal-ġbir tat-taxxa" tat-taxxi, bħat-taxxa fuq id-dħul personali u l-VAT, li jaslu fil-kaxxa tal-istat u sussegwentement jiġu trasferiti lill-komunitajiet awtonomi, irrikonoxxa l-Kunsillier ta’ Facenda, Miguel Corgos. Il-baġits jgħollu wkoll il-limitu ta’ nfiq stabbilit fis-sajf li għadda b’21 miljun, billi jkun jista’ jkollu fondi ġodda li ma kinux magħrufa dak iż-żmien.
Flimkien mal-president tal-Xunta, Alfonso Rueda, Corgos żvelat dalgħodu n-numri ewlenin tal-Abbozz ta’ Orzamentos lei, approvat minuti qabel f’Kunsill straordinarju tal-Xunta. Il-Gvern Galizjan jallega li l-kontijiet iservu biex jittrattaw is-sitwazzjoni ekonomika diffiċli. “F’kuntest ekonomiku bħal dak attwali, għandna d-dmir, aktar minn qatt qabel, li ngħinu lin-nies jiffaċċjaw diffikultajiet u li nassiguraw li l-isforzi jitqassmu b’mod ġust u ekwu,” jgħid Rueda. Il-linji ewlenin tal-baġits, li se jaslu fil-Parlament nhar il-Ħamis biex jibdew l-ipproċessar tagħhom, kienu diġà ġew avvanzati. Il-Xunta hija impenjata li tkompli bil-politika tagħha ta’ tnaqqis fit-taxxa. Fosthom, iż-żieda fil-bonus tat-taxxa fuq il-ġid għal dħul għoli sa 50%; id-deflazzjoni għall-ewwel tliet taqsimiet tat-taxxa fuq id-dħul personali; it-tnaqqis minn 9,4% għal 9% tat-taxxa fuq id-dħul personali għall-inqas dħul; jew ekwalizzazzjoni tat-taxxa bħala familji kbar għal dawk b’żewġt itfal. B'kollox, l-iskontijiet fuq it-taxxi se jnaqqsu 128 miljun mill-swali reġjonali. Rueda saħaq li “se jibqgħu fil-bwiet taċ-ċittadini”, bħala miżura biex tgħinhom quddiem iż-żieda fil-prezzijiet. Ma kien hemm l-ebda żviluppi kbar f’dan il-punt, ħlief għat-tħabbira li l-Xunta qed tippjana li tiffriża wkoll dawk amministrattivi fl-2023.
Il-baġits mhux biss se jkunu l-ogħla fl-istorja, iżda se jiksru r-rekords fl-infiq soċjali. Is-saħħa, l-edukazzjoni u l-politiki soċjali u l-ħolqien tal-impjiegi (setgħat awtonomi ewlenin) normalment jikkontribwixxu 9.368 miljun ewro fl-ewwel sena disponibbli, 709 aktar mill-2022. Fl-2023, 4.967 miljun se jiġu allokati għas-saħħa pubblika, 2.795 miljun għall-edukazzjoni pubblika, 1.164 għall-politiki soċjali u 443 miljun għall-impjiegi. Bħas-soltu, tlieta minn kull erba’ ewro tal-baġit se jmorru għal dawn il-materjali. Il-kontijiet jirriservaw ukoll oġġett importanti għall-investiment b’2.772 miljun, 8,5% aktar mill-2022.
Il-Xunta għandha l-ħsieb li tippromwovi 5 linji ta’ azzjoni prijoritarji: appoġġ għall-familji u persuni vulnerabbli, iffrankar u effiċjenza tal-enerġija, rivitalizzazzjoni ekonomika, ġlieda kontra n-nixfa u t-tibdil fil-klima u t-tisħiħ tas-servizzi pubbliċi. Corgos iddettalja ż-żidiet li l-partiti ta’ programmi diġà magħrufa se jesperjenzaw fis-sena li ġejja —minn La Risga sal-estensjoni tal-perjodu ta’ azzjoni tas-servizzi tan-nar—li flimkien se jissaħħu b’500 miljun ewro. Mistoqsi mill-ġurnalisti dwar l-eliminazzjoni tal-karta bażika li ddaħħlet fil-pandemija — vawċers għall-ikel u spejjeż bażiċi ta’ bejn 150 u 300 ewro fix-xahar għall-familji l-aktar vulnerabbli — il-kap ta’ Facenda sostna li ż-żidiet ippjanati fis-servizzi soċjali se "ikkumpensa żżejjed b'ħafna" soppressjoni.
Il-kapitolu tal-ispejjeż se jkun affettwat ukoll minn żidiet fil-prezzijiet. Il-kwota personali se tammonta għal 4.600 miljun ewro, 6,1% aktar mis-sena l-oħra minħabba ż-żieda fis-salarju tal-ħaddiema taċ-ċivil imħabbra mill-gvern ċentrali. Se jkun hemm bżonn li jiġu indirizzati wkoll spejjeż għoljin tal-enerġija għall-bini pubbliku. Il-Xunta se tkun affettwata wkoll miż-żieda fir-rati. Corgos stqarr li l-Galicia hija t-tielet komunità bl-inqas spiża tal-imgħax li ġejja mid-dejn. Anke hekk, din is-sena se jaffettwaw sa 110 miljun ewro. Id-dejn mistenni se jkun dejjem inqas minn 415 għal 181 miljun.
Tabella makroekonomika
Il-kunsillier iqis li l-kontijiet jippreżentaw ukoll stampa ekonomika bi tbassir “realistiku iżda wkoll ambizzjuż”. Facenda tistenna li Galizia taqbeż il-prodott gross domestiku (PGD) quddiem il-pandemija "fil-bidu tas-sena". Konxju mit-tnaqqis fl-ekonomija, il-PDG mistenni jiżdied b'1,7% fl-2023. Il-kunsillier fda t-tbassir li għamel l-Istitut tal-Istatistika ta' Galizja meta mqabbel ma' oħrajn, bħal dak maħruġ mill-BBVA li jindika żieda ta' 0%. Corgos irrimarka wkoll li s-sena d-dieħla se jkompli jnaqqas il-qgħad. Il-Xunta stmat li, mill-midja, ir-rata tal-qgħad se tkun ta’ 10% u anke lejn l-aħħar tal-2023 se tinżel taħt żewġ ċifri għall-ewwel darba.
Kemm il-kap ta’ Facenda kif ukoll Rueda stess saħqu li l-Galicia se jkollha tapprova l-kontijiet tagħha fi “żmien u terminu” li juri l-istabbiltà politika tal-Komunità f’dawn l-aħħar snin. Il-baġits, qal Corgos, huma "l-ogħla fl-istorja, iżda dik mhix l-aktar ħaġa importanti". Il-karatteristika pendenti tagħha, kompla, hija li "se jippermettu li jinkiseb l-impuls li l-Galicia teħtieġ". Corgos saħaq li jipproteġu l-familji u s-setturi vulnerabbli, jipproteġu t-tkabbir ekonomiku, imexxu miżuri ambjentali u li jiffrankaw l-enerġija, filwaqt li jipproteġu u jsaħħu s-saħħa, l-edukazzjoni u s-servizzi pubbliċi, temm jgħid. Nhar il-Ħamis se jagħti aktar dettalji fil-Parlament Galizjan.
Fin-nuqqas li jkunu jafu l-ittri żgħar, l-oppożizzjoni takkuża kontra l-kontijiet reġjonali. In-nazzjonalista Ana Pontón ilmentat li "l-unika ħaġa storika li għandhom" hija d-"daqqa fiskali" u ħabbret li l-BNG ikkonkluda żewġ emendi biex jevita tnaqqis fit-taxxa għall-aktar sinjuri u jitlob 200 miljun żejda għall-kura tas-saħħa primarja. Mill-PSdeG, il-kelliem parlamentari tiegħu, Luis Álvarez, qabel li t-30 miljun li s-swali reġjonali ma jibqgħux jiksbu bil-bonus Heritage jkunu impjegati aħjar fis-servizzi pubbliċi. Huwa attribwixxa ż-żieda ta’ kważi 1.000 miljun “għall-isforz li għamel l-Istat” biex jiffinanzja l-komunitajiet.
Irrapporta bug
