CO2-ak metanoak baino protagonismo handiagoa du Lur planetaren beroketa globala bizkortzen ari diren berotegi-efektuko gasei dagokienez. Gehienez ere, bigarren hau goiburuetara jauzi egiten da behi ustiategietako isuriei buruz hitz egitean. Hala ere, gero eta adituen ahots gehiagok aldarrikatzen dute gas honen garrantzia klima-aldaketari aurre egiteko irtenbideak landatzeko orduan.
Energiaren Nazioarteko Agentziaren azken txosten batek (2022ko otsaila) ziurtatzen du metanoa dela Industria Iraultza hasi zenetik tenperaturen igoeraren %30aren erantzule.
Baina egia da gas kutsatzaileen multzoan duen pisua uste baino handiagoa izan daitekeela.
Hori arindu egin da petrolioaren eta gasaren industriaren metano-igorpena neurtzeko satelite-irudiak erabili dituen beste txosten batek.
Lortutako ondorioa da aitortua baino handiagoa dela. Jakinarazi gabeko metano-igorpen handiek petrolio eta gas-metano-igorpen ofizialen %10 baino gutxiago eragiten dute ekoizle nagusienetako sei herrialdeetan.
Zenbakietara itzulita, txosten ofizialetan sartzen ez den metano tona bakoitza kliman eta gainazaleko ozonoan eragin duen 4,400 dolarren baliokidea da, eta, besteak beste, giza osasuna, lanaren produktibitatea edo laboreen errendimendua eragiten du.
Zer da eta non ekoizten da?
Metanoa landareen usteltze anaerobiotik naturan sortzen den gas kolorerik eta usainik gabekoa da. Prozesu natural hori biogasa ekoizteko aprobetxatu daiteke eta gas naturalaren %97a izan daiteke. Ikatz meategietan su-grizu esaten zaio eta oso arriskutsua da pizteko erraztasunagatik.
Jatorri naturaleko isurketen gaien artean, hondakin organikoen deskonposizioa (%30), padurak (%23), erregai fosilen erauzketa (%20) eta animalien digestio-prozesuak, batez ere abeltzaintza (%17).
Zergatik da uste baino garrantzitsuagoa?
Metanoa eragin handiena duen berotegi-efektuko bigarren gastzat hartzen da. Hala ere, historikoki ez zaio CO2-ari bezainbesteko garrantzia eman.
Batak eta besteak portaera ezberdina dute. Karbono dioxidoa da kutsatzailerik luzeena eta hedatuena. Gainerakoak, metanoa barne, iraupen laburra dute eta nahiko azkar desagertzen dira atmosferatik. Hala ere, zientzialariek frogatu dute askoz eraginkorragoa dela eguzki-erradiazioa harrapatzeko eta berokuntzan indartsuago laguntzen duela. 36 aldiz potentzial handiagoa duela kalkulatu da. Horregatik, CO2 ospetsuaren ia maila berean borrokatzearen garrantzia.
Horretarako, Europar Batasunak 2020. urteko Metanoaren Estrategia du. Horrez gain, gas hori ardatz duen legeria berria prestatzen ari da, eta horrekin isurketak murrizteko asmoa du.
Energiaren sektorea (petrolioa, gas naturala, ikatza eta bioenergia barne hartzen dituena) buru da berriro metanoa isurtzearen ardurari dagokionez.
Energiaren Nazioarteko Agentziaren analisiaren arabera, metano isurien %40 inguru energiatik dator. Horregatik, erakunde honek uste du arazo honen kontzientzia izatea aukera paregabea dela beroketa globala mugatzeko "horiek murrizteko bideak ezagunak direlako eta, askotan, errentagarriak direlako", defendatzen du txostenak.
Abeltzaintza, isurien isatsa du
Zergatik da ohikoa behiei leporatzea metanoaren gaitzen erantzule nagusi izateagatik? Hortaz, nekazaritza ez da errudun nagusia, isurtzen dituen metano-isuriak murriztea zailagoa bada eta nekazaritza-sektorearen eragin bateratua oso garrantzitsutzat jotzen bada. Alegia, sektore honetan edozein aldaketa, txikia izan arren, eragin handia izan dezake.
Beharrezko ekintzei aurre eginez, COP26an herrialdeak metano-isuriak %30 murrizten saiatuko dira hemendik 2030era bitartean, Global Methane Initiative-n gauzatutakoa.
Europan, itun hori bete ahal izateko estratuek energia, nekazaritza eta hondakinen sektoreetan metano-isuriak murriztera bideratuko dituzte, eremu horiek, beren kasuan, Kontinente Zaharreko metano-isuri guztiak ordezkatzen baitituzte.
Plangintza sektore ekonomiko bakoitzean ekintza zehatzak martxan jartzea eta sektoreen arteko sinergiak aprobetxatzea da (esaterako, biometanoaren ekoizpenaren bidez).
